Ord.mn | Mongolian Mining
| English |  Mobile |  Rss

Мянган нутгийн “уран гар”

Мянган нутгийн “уран гар”

 

 

 Бугат хотын Дархан Муумянган холбоот хошууны Батхаалга суурингаас гараад Жимстэй уул - Баянбогд овоо – Баян-Овоо ( Хятад улсын газрын ховор элементийн нутаг) - Баатар эгч дүүс Лүнмэй, Юйрунгийн гэр музей - Шар чулуун сүмийг дамжин 70 гаруй километр яваад Цагаан овооны энгэрт байрлах Мянган сууринд хүрлээ. Мянган суурин нь нутгийнхаа овоо ордыг түшиж байрласан байлаа. “Энэ газар нутаг нь их шүтлэг тахилгатай юм” гэж хамт явсан Уяхан дүү танилцуулла. Байшингийнхаа оройг монгол гэрийн онцлог бүхий дугуй бөмбөгөр оройтой загвараар барьсан нь жижигхэн энэ сууринг өвөрмөц болгожээ.

“Хавт Хасарын зан заншлын үзэсгэлэн” хэмээх гэр музей нь энэ нутгийн түүх соёл, амьдрал ахуйн ул мөрийг дэлгэн үзүүлж байгаагаараа илүү өвөрмөц санагдлаа. “Хавт Хасарын зан заншлын үзэсгэлэн”-г ажиллуулж буй жар дөхөж яваа Мөнгөндалай сайхан яриа хөөрөөтэй хүн байлаа.

1952 онд Дархан болон Муумянган хэмээх хоёр хошууг нийлүүлэн Дархан Муумянган холбоот хошуу байгуулагджээ. Энэ хошууны нэг хэсэг болох Муумянган нутгийн түүхийн хувьд нутгийн иргэд Хавт Хасарын хойчис бөгөөд Хавт Хасарын тайлга тахилгын зан заншлын үйл ажиллагааг гүйцтэгдэг байна. Мөнгөндалайтайтай хамт “Хавт Хасарын зан заншлын үзэсгэлэн” гэр музейгээр тойрон үзхийн дагуу Муумянган нутгийн түүх соёл, амьдрал ахуйн талаар танилцасан юм.

Модон хавтсаар хадсан гэр музейд Хавт Хасарын үр хойчсын энэ нутагт нүүдэллэж ирсэн, Муумянган хэмээх нэрийдэл, энэ нутгийн баатрууд, малчин түмний мал сүргийг хэрхэн хамгаалж байсан түүхийг зургаар тайлбарлв. Зуун жилийн түүхт хуучин монгол гэр, гэр доторх тавилгуудыг нэг нэгээр нь үлгэр түүхтэй нь ярьж өгөв. Модон хөлтэй оёдлын машин, авдар хорго, хувцас хунар, эдлэл хэрэгсэл гээд Мөнгөндалайн дээдсээс нь өвлүүлж үлдээсэн эдлэл хэрэгслийг тухайн цаг үед байснаар нь сэргээн тавьсан нь дээр үеийн Мянган нутгийн айл гэрийн ахуй амьдралыг үзүүлэхийг зорьсон нь илхэн харагдана. Таван хошуу мал, араатан амьтан гээд амьтны загвар хийж бүтээн нутгийнхаа байгаль газар зүйн онцлогийг дэлгэн үзүүлжээ. Мал аж ахуй тариалан үйлдвэрлэлийн багаж хэрэгсэл гээд дээр зуунд энэ нутгийн малчин тариачдын эдэлж хэрэглэж байсан эд зүйлс  ч байлаа. Энд дэлгэн үзүүлж байгаа бүх зүйлийн эх сурвалж, гарал үүслийг нь тодорхой цаг хугацаатай нь нарийн танилцууллаа.

Үүний зэрэгцээ үр хүүхдэд энэ нутгийн амьтан голтон, уул усны уугуул төрхийг багасган үзүүлж, байгаль орчин нутаг усаа хамгаалахын ач тусыг ойлгуулахаар зорьсон нь түүний гэр музей ажиллуулсны хамгийн гол зорилго нь байв. Гэр музейн дунд хэсэгт жигдрүүлж тавьсан үндсэн сийлбэрүүд онцгой харагдана.

“Гэр музей доторх үндсэн сийлбэр болон амьтны загварыг би гараараа хийж бүтээсэн. Бусад нь хөгшин бид хоёрын хоёр талын аав ээж, төрөл садны эдэлж хэрэглэж байсан эд зүйлс” гэв.

Бид үндсэн сийлбэрийн хаажууд очлоо. Үнэндээ Мөнгөндалай нутаг ус, түүх соёл, амьтны загвар, үндсэн сийлбэрийн тухай хичээлийг бидэнд заасан гэхэд хилсдэхгүй.

Өөрийн уран сэтгэмж уран хийцээрээ бүтээсэн бүтээлээрээ бахархаж түүнээсээ хязгааргүй их таашаал хүртдэг энэ хүн үндсэн сийлбэрийн тухай, ямар их хүч хөдөлмөр, ухаан тамир, уран сэтгэмж хэрэгтэйг бидэнд ойлгуулсан юм.

Уулын гуу жалга, хөдөө хээрээс өгрөхүй модон үндэс малтаж аваад хэдэн өдөр, хэдэн сар цаашилбал жил, хоёр жилээр ажиглаж суух нь түүнийг хязгааргүй их уран сэтгэмжийн ертөнц рүү дагуулдаг байна. Өөрөө ажиглаж суухаас гадна бусдаар ч ажиглуулан ярилцаж сийлбэр бүтээлээ сэтгэдэг. Урьдаар юу сийлж бүтээж болохыг ажиглаж таньж мэдэх нь маш чухал юм. Үндсэн сийлбэр гэдэг нь хасаж болохоос биш нэмж болдоггүй. Үндсээ цэвэрлэж арчлахдаа санамсаргүй хугалж эвдэлбэл тэр хэдэн өдрөөр гасалж зовно. Хөгшин нь “Өгрөхүй үндэсний төлөө ухаангүй зовж бие зовлоо” гэж зэмлэнэ.

Тэрээр 10 гаруй жил үндсэн сийлбэр урлаж сийлсний дотор “Бүргэд” хэмээх сийлбэр нь 40 мянган юаньд хүрч борлуулагджээ. Зарж худалдахын төлөө үндэс сийлдэггүй нь түүний гэр музейд дэлгэн тавьсан үндэс сийлбэрүүд бидэнд хариулт өгч байлаа.

Нэг үндсээр нэг л сийлбэр бүтээнэ. Энэ хорвоод адилхан зүйл байдаггүй. Тэрээр хөгшиндөө “Чиний өвгөн Мөнгөндалай энэ дэлхий дээр ганц байдагтай адил миний олж авчирсан үндэс ч ганц, давтагдашгүй зүйл болно” гэж үргэлж ярина.

Хошуу нутгийнхаа Цагдаагийн албанд ажиллаж байгаад 2014 онд тэтгэвэрт гарч хайртай дуртай ажлаа оролдож байгаа тэрээр хэдэн малаа бараадан нам засгийнхаа туслалцаа дэмжлэгээр Мянган сууриндаа буцан ирж, сууриндаа гэр музей нээж, өөрийн гэсэн үндэс болон арьсан сийлбэрийн газартай болов.

Уран сэтгэмжтэй гарын ур дүйтэй тэрээр арьсан сийлбэр бас хийнэ. Хошууныхаа Монгол эмнэлгийн газартай хамтран хуян шар усны физик эмчилгээний багаж төхөөрөмж хийх тусгай эрх авахаар хүсэлт гаргаснаа хэлээд багажаа гарган үзүүлж байлаа.

Дуртай болохоор хайртай байдаг. Тиймээс үндэс болон арьсан сийлбэрийн бүтээлээ үнэ төлбөргүй дэлгэн үзүүлэхээс биш өндөр үнэ хаялцаж зарахыг бодоогүй. Өвлүүлэн үлдээх, үзүүлэн таниулахын төлөө урлаж бүтээдэг Мянган нутгийн “уран гар” маань хэдэн малаа усална гээд сурвалжилга өндөрлөхтэй зэрэгцэн давхиулан одлоо.

 

Зохиогч: Нийтлэл: Ш.Цогзолмаа, Ц.Урантунгалаг, Т.Буянхишиг
Найруулагч: Ш.ЦОГЗОЛМАА
Мянган нутгийн “уран гар”
Та Like дарж уул уурхайн мэдээллийг өдөр болгон facebook-ээр дамжуулан авах боломжтой


URL


АНХААРУУЛГА: Уншигчдын бичсэн сэтгэгдэлд Ord.mn хариуцлага хүлээхгүй болно. ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдлийг админ устгах эрхтэй. Сэтгэгдэлтэй холбоотой санал гомдлыг 7711-0505 утсаар хүлээн авна.

Сэтгэгдлүүд:

Сэтгэгдэл нэмэх
Шинэ мэдээ
Монголын хилээр өнөөдөр 117 вагон түлш орж ирнэ

    ОХУ-аас шатахуун, түлшний нийлүүлэлт хэвийн явагдаж ...

Өнөөдөр, 13:43
Байгалийн шилдэг гэрэл зургууд

  Байгалийн шилдэг гэрэл зураг шалгаруулах уламжлалт "Nature Talks" ...

2023 оны 11 сарын 24, 22 цаг 01 минут
Байгалийн шилдэг гэрэл зургууд

  Байгалийн шилдэг гэрэл зураг шалгаруулах уламжлалт "Nature Talks" ...

2023 оны 11 сарын 24, 14 цаг 17 минут
Өвөр Монгол Руанда улс руу 294 эмнэлгийн ажилтнуудыг илгээжээ

Хятадын гадаад тусламжийн эмнэлгийн багуудыг явуулсны 60 жилийн ойг ...

2023 оны 11 сарын 23, 17 цаг 59 минут
Олон улсын оюутнууд Хятадын уламжлалт анагаах ухааны сэтгэл татам байдлыг мэдэрч байна

Чиндао хотын баруун эргийн шинэ бүсийн Хятадын уламжлалт анагаах ухааны ...

2023 оны 11 сарын 23, 17 цаг 56 минут
Үзэсгэлэнт Хятадын эв зохицол

Энэ оны 08-р сарын 15 бол Хятадын экологийн анхны өдөр. Энэ өдөр ...

2023 оны 11 сарын 23, 17 цаг 51 минут
2023 оны 11 сарын 23, 17 цаг 47 минут
Тяньжинь: - Байгаль экологио нөхөн сэргээж амьдралаа дээшлүүлнэ

- Бид 3 сая гаруй юаний хөрөнгө оруулалт хийж, 15,000 шинэ модны төрөл ...

2023 оны 11 сарын 23, 16 цаг 38 минут
“Шэньжөү -17” нисгэгчтэй сансрын хөлөг сансрын станцтай залгагдав

Хятадын нисгэгчтэй сансрын нислэгийн төслийн ...

2023 оны 11 сарын 23, 16 цаг 33 минут
“Бүс ба Зам”-ын хүрээнд өндөр чанартай хамтын ажиллагааг ахиулах 8 алхам

БНХАУ-ын дарга Ши Жиньпиний санаачилсан “Бүс ба Зам” ...

2023 оны 11 сарын 23, 16 цаг 28 минут
“Шэньжөү 16” нисгэгчтэй сансрын хөлөг амжилттай газардав

Бээжингийн цагаар 2023 оны 10 дугаар сарын 31-ний 8 цаг 11 минутад ...

2023 оны 11 сарын 23, 16 цаг 18 минут
Миний харсан Азийн наадам

“Ханжөү 2022 · Азийн XIX наадам” ...

2023 оны 11 сарын 23, 16 цаг 09 минут
Дэлхийн автобус экспо дахь “Хятадын байгальд ээлтэй шийдэл”

2023 оны Дэлхийн автобус экспо 09-р сарын 07-нд Бельгийн нийслэл Брюссель ...

2023 оны 11 сарын 23, 15 цаг 33 минут
Азийн наадмуудын бэлгэдэл

Азийн XIX наадам Хятадын зүүн өмнөд эргийн хойд хэсгийн Ханжөү хотод 9 ...

2023 оны 11 сарын 23, 15 цаг 29 минут
Хятад дэлхийд Азийн наадмын талбайд анх удаа “Робот ажилтан” ажиллуулав

Хятад дэлхийд Азийн наадмын талбайд анх удаа “Робот ажилтан” ...

2023 оны 11 сарын 23, 15 цаг 25 минут
Газрын ховор металлын судалгааны төвийг 2027 онд ашиглалтад оруулна

БНСУ-ын Засгийн газрын буцалтгүй тусламж болох 9.7 тэрбум вон буюу 6.9 сая ...

2023 оны 11 сарын 22, 10 цаг 38 минут
Экскаваторчин бүсгүй Г.АМГАЛАНЗАЯА

"Liebherr-R 9100” гидроэкскаваторыг чадмагхан жолоодож буй 20 гаруйхан ...

2023 оны 11 сарын 22, 10 цаг 26 минут
2023 оны 11 сарын 20, 18 цаг 28 минут
2023 оны 11 сарын 20, 18 цаг 09 минут
Brent маркийн газрын тосны үнэ унажээ

  Brent маркийн газрын тосны нэгдүгээр сард нийлүүлэгдэх фючерс үнэ ...

2023 оны 11 сарын 20, 18 цаг 05 минут
Гадаадын өвчтөнүүдийн амь насыг хамгаалах “Ногоон гарц”-ыг нээж байна

Эрээн хот бол Хятад улсаас Монгол Улсад нээсэн хамгийн том боомтын хот, ...

2023 оны 11 сарын 20, 18 цаг 02 минут
2023 оны 11 сарын 20, 17 цаг 56 минут
“Дахиад бас Хятадад сурахаар ирэхийг хүсэж байна”

Миний бие 17-ний өглөө Шилийн гол мэргэжлийн коллежийн хоолны ...

2023 оны 11 сарын 20, 17 цаг 48 минут
"Гарцын эдийн засаг”, ”Нутагшуулах эдийн засаг” хоёр зэрэгцэн оршдог

Эрээн хот нь нэгэн цагт ” Галт тэргээр авчирсан хот” гэгддэг ...

2023 оны 11 сарын 20, 17 цаг 32 минут
Эрээн хотын 3-р дунд сургууль: Гадаадын сурагчдад зориулан хятад хэлний гүүр байгуулжээ

"Сайн байна уу? Би 16 настай. Монгол Улсын Улаанбаатар хотоос ирсэн. Би ...

2023 оны 11 сарын 19, 21 цаг 44 минут
Манжуур боомтын 5 цаг үеийн хилийн хаалгатай танилцаарай

 Алтан намар буцаж, мөнгөн өвөл саатсан 11-р сарын 09-ний өдөр ”Бүс ...

2023 оны 11 сарын 19, 21 цаг 39 минут
Тавантолгойгоос нүүрс тээвэрлэдэг 398 компанийн хэд нь гишүүдийнх вэ?!

  Жилийн өмнө “...Нүүрсний хулгай” дөнгөж дэлгэгдэж эхэлж ...

2023 оны 11 сарын 17, 17 цаг 59 минут
2023 оны 11 сарын 17, 17 цаг 52 минут
Баоган болд төмрийн үйлдвэр Хятадын хүч чадлыг илэрхийлнэ

Хүмүүс төмөр замыг маш хатуу гэж ойлгодог. Баоган төмөр замын үйлдвэрт ...

2023 оны 11 сарын 17, 17 цаг 34 минут
Эртний улаа өртөөнөөс иж бүрэн ажиллагаатай боомт болон хөгжсөн Эрээн өөртөө

Галт тэрэгний өртөө зөвхөн аялал дундын зогсоол төдийгүй тухайн хотын үүд ...

2023 оны 11 сарын 17, 17 цаг 27 минут
Бээжин, Өвөрмонголын хамтын ажиллагаа шинэ шатанд ахиж байна

Газрын зураг дээр ӨМӨЗО-ны төв Хөх хотоос Хятад улсын нийслэл Бээжин хот ...

2023 оны 11 сарын 17, 17 цаг 16 минут
Түүхэн дэх ”адуун талбай” өнөөдрийн олон улсын боомт болжээ

Манай сурвалжлагын баг 16-ны өдөр уртын дууны өлгий, монгол бөхийн дагшин ...

2023 оны 11 сарын 17, 17 цаг 08 минут
Ураны тохироо нь Дубайн гэрээ, "Эрдэнэтийн 49”-ийг давтах вий?!

  Манай нүүрс, зэсийн том ордууд дээр гадныхан орж ирдэг. Зарим ордоо ...

2023 оны 11 сарын 17, 16 цаг 02 минут
Өвөрхангайн “Баянтээг” Өмнөговийн “Тавантолгой” шиг болчих вий?!

  “...Яндаж болдоггүй далай шиг яасан баян нутаг вэ” гэж ...

2023 оны 11 сарын 17, 11 цаг 37 минут
”Ухаалаг хяналт” ур чадвараа харуулж, үр ашгийг дээшлүүлдэг

Мандал боомтын Мандал порт худалдааны ХХК-ийн гаалийн хяналтын хэсэгт ...

2023 оны 11 сарын 16, 13 цаг 57 минут
“Шүүр” ажиллагаа “шүүрэн шанага” болсны нэгэн жишээ Б.Гасрандорж

Л.Оюун-Эрдэнийн Засгийн газрын 5Ш ажиллагааны нэгээр зарлагдсан ...

2023 оны 11 сарын 16, 13 цаг 53 минут
“Од болсон” Рашаан боомт

Алтан Хянганы нуруунд байрлах Рашаан боомт нь Өвөр Монголын аялал ...

2023 оны 11 сарын 16, 13 цаг 52 минут
AGV + жолоочгүй технологи ашиглан ухаалаг боомтыг бүтээн байгуулж байна

Сүүлийн жилүүдэд жолоочгүй технологи хүмүүсийн нүдэнд туссан боловч түүний ...

2023 оны 11 сарын 15, 13 цаг 32 минут
Баяннуур хотын наран цэцгийн үр дэлхий дахины иргэдийн өдөр тутмын чөлөөт цагийн амттан болоод байна

Жижигхэн наран цэцгийн үр нь эрт эдүгээ аль ч үед айлын тавганд заавал ...

2023 оны 11 сарын 15, 13 цаг 21 минут
“Хятад-Монголын анхны гүүр” дээр

"Хятад-Монголын анхны гүүр” дээр ...

2023 оны 11 сарын 15, 12 цаг 23 минут
2023 оны 11 сарын 14, 17 цаг 18 минут
Цэцэглэн хөгжсөн Цэхээ боомт

Энэ оны 11 дүгээр сарын 10-ны байдлаар Цэхээ боомтоор өнгөрсөн ачааны ...

2023 оны 11 сарын 14, 13 цаг 31 минут
Хоёрхон монгол гэрээс олон улсын эрчим хүчний гарц хүртэл

  Баяннуур хотын Ганцмод боомтын Удирдлагын хорооноос 11-р сарын ...

2023 оны 11 сарын 13, 21 цаг 46 минут
Цэхээ боомтын “олон улсын загвар”

Цэхээ боомт нь Монгол Улсын Өмнөговь аймгийн Шивээхүрэн боомттой нүүрлэх ...

2023 оны 11 сарын 13, 18 цаг 24 минут
“Умард хилийн их сургууль” дахь нэг цагын хичээл

"Умрад хилийн их сургууль” олон улсын соёлын солилцоонд хувь нэмрээ ...

2023 оны 11 сарын 13, 15 цаг 01 минут
TIR олон улсын авто тээврийн ”Хятадын брэнд”-ийг бий болгож байна

Манжуур хотын гаалийн газар: TIR олон улсын авто тээврийн ”Хятадын ...

2023 оны 11 сарын 13, 14 цаг 00 минут
2023 оны 11 сарын 13, 13 цаг 33 минут
Манжуур боомтын 5 цаг үеийн хилийн хаалгатай танилцаарай

Манжуур боомтын 5 цаг үеийн хилийн хаалгатай танилцаарай.     ...

2023 оны 11 сарын 12, 14 цаг 28 минут
Ухаалаг үйлчилгээ боомтод шинэ эрч хүч нэмдэг

Ухаалаг үйлчилгээ боомтод шинэ эрч хүч нэмдэг.       ...

2023 оны 11 сарын 10, 16 цаг 15 минут
Ухаалаг үйлчилгээ боомтод шинэ эрч хүч нэмдэг

Ухаалаг үйлчилгээ боомтод шинэ эрч хүч нэмдэг.       ...

2023 оны 11 сарын 10, 16 цаг 15 минут

Санал асуулга

Тавантолгойн хувьцааг иргэдэд бэлнээр тараах нь зөв үү?

Зөв
Буруу
Мэдэхгүй

 
Ханшийн мэдээ
Гадаад хувьцаа
Нью йоркын хөрөнгийн бирж
Нэр Хаалт Өөрчлөлт
BHP Billiton
Ivanhoe Mines
90.53
23.3
1.44
0.00
Австралийн хөрөнгийн бирж
Нэр Хаалт Өөрчлөлт
General Mining Corp
Aspire Mining Limited
0.145
0.52
0.00
-0.02
Лондонгийн хөрөнгийн бирж
Нэр Хаалт Өөрчлөлт
Petro Matd Limited
polo Resources Limited
123.5
5.4
0.00
0.02
Хонконгийн хөрөнгийн бирж
Нэр Хаалт Өөрчлөлт
Mongolian Mining Corporation
Mongolia Energy
9.59
1.14
0.00
-0.06
Торонтогийн хөрөнгийн бирж
 
Шинэ бүтээл

“Этик” продакшны залуус "улсын нууц"-ыг сөхлөө
Металлын ханшийн мэдээ
Нүүрсний ханшийн мэдээ
Уул уурхайн ТОП 25 компани