Ord.mn | Mongolian Mining
| English |  Mobile |  Rss

Мянган нутгийн “уран гар”

Мянган нутгийн “уран гар”

 

 

 Бугат хотын Дархан Муумянган холбоот хошууны Батхаалга суурингаас гараад Жимстэй уул - Баянбогд овоо – Баян-Овоо ( Хятад улсын газрын ховор элементийн нутаг) - Баатар эгч дүүс Лүнмэй, Юйрунгийн гэр музей - Шар чулуун сүмийг дамжин 70 гаруй километр яваад Цагаан овооны энгэрт байрлах Мянган сууринд хүрлээ. Мянган суурин нь нутгийнхаа овоо ордыг түшиж байрласан байлаа. “Энэ газар нутаг нь их шүтлэг тахилгатай юм” гэж хамт явсан Уяхан дүү танилцуулла. Байшингийнхаа оройг монгол гэрийн онцлог бүхий дугуй бөмбөгөр оройтой загвараар барьсан нь жижигхэн энэ сууринг өвөрмөц болгожээ.

“Хавт Хасарын зан заншлын үзэсгэлэн” хэмээх гэр музей нь энэ нутгийн түүх соёл, амьдрал ахуйн ул мөрийг дэлгэн үзүүлж байгаагаараа илүү өвөрмөц санагдлаа. “Хавт Хасарын зан заншлын үзэсгэлэн”-г ажиллуулж буй жар дөхөж яваа Мөнгөндалай сайхан яриа хөөрөөтэй хүн байлаа.

1952 онд Дархан болон Муумянган хэмээх хоёр хошууг нийлүүлэн Дархан Муумянган холбоот хошуу байгуулагджээ. Энэ хошууны нэг хэсэг болох Муумянган нутгийн түүхийн хувьд нутгийн иргэд Хавт Хасарын хойчис бөгөөд Хавт Хасарын тайлга тахилгын зан заншлын үйл ажиллагааг гүйцтэгдэг байна. Мөнгөндалайтайтай хамт “Хавт Хасарын зан заншлын үзэсгэлэн” гэр музейгээр тойрон үзхийн дагуу Муумянган нутгийн түүх соёл, амьдрал ахуйн талаар танилцасан юм.

Модон хавтсаар хадсан гэр музейд Хавт Хасарын үр хойчсын энэ нутагт нүүдэллэж ирсэн, Муумянган хэмээх нэрийдэл, энэ нутгийн баатрууд, малчин түмний мал сүргийг хэрхэн хамгаалж байсан түүхийг зургаар тайлбарлв. Зуун жилийн түүхт хуучин монгол гэр, гэр доторх тавилгуудыг нэг нэгээр нь үлгэр түүхтэй нь ярьж өгөв. Модон хөлтэй оёдлын машин, авдар хорго, хувцас хунар, эдлэл хэрэгсэл гээд Мөнгөндалайн дээдсээс нь өвлүүлж үлдээсэн эдлэл хэрэгслийг тухайн цаг үед байснаар нь сэргээн тавьсан нь дээр үеийн Мянган нутгийн айл гэрийн ахуй амьдралыг үзүүлэхийг зорьсон нь илхэн харагдана. Таван хошуу мал, араатан амьтан гээд амьтны загвар хийж бүтээн нутгийнхаа байгаль газар зүйн онцлогийг дэлгэн үзүүлжээ. Мал аж ахуй тариалан үйлдвэрлэлийн багаж хэрэгсэл гээд дээр зуунд энэ нутгийн малчин тариачдын эдэлж хэрэглэж байсан эд зүйлс  ч байлаа. Энд дэлгэн үзүүлж байгаа бүх зүйлийн эх сурвалж, гарал үүслийг нь тодорхой цаг хугацаатай нь нарийн танилцууллаа.

Үүний зэрэгцээ үр хүүхдэд энэ нутгийн амьтан голтон, уул усны уугуул төрхийг багасган үзүүлж, байгаль орчин нутаг усаа хамгаалахын ач тусыг ойлгуулахаар зорьсон нь түүний гэр музей ажиллуулсны хамгийн гол зорилго нь байв. Гэр музейн дунд хэсэгт жигдрүүлж тавьсан үндсэн сийлбэрүүд онцгой харагдана.

“Гэр музей доторх үндсэн сийлбэр болон амьтны загварыг би гараараа хийж бүтээсэн. Бусад нь хөгшин бид хоёрын хоёр талын аав ээж, төрөл садны эдэлж хэрэглэж байсан эд зүйлс” гэв.

Бид үндсэн сийлбэрийн хаажууд очлоо. Үнэндээ Мөнгөндалай нутаг ус, түүх соёл, амьтны загвар, үндсэн сийлбэрийн тухай хичээлийг бидэнд заасан гэхэд хилсдэхгүй.

Өөрийн уран сэтгэмж уран хийцээрээ бүтээсэн бүтээлээрээ бахархаж түүнээсээ хязгааргүй их таашаал хүртдэг энэ хүн үндсэн сийлбэрийн тухай, ямар их хүч хөдөлмөр, ухаан тамир, уран сэтгэмж хэрэгтэйг бидэнд ойлгуулсан юм.

Уулын гуу жалга, хөдөө хээрээс өгрөхүй модон үндэс малтаж аваад хэдэн өдөр, хэдэн сар цаашилбал жил, хоёр жилээр ажиглаж суух нь түүнийг хязгааргүй их уран сэтгэмжийн ертөнц рүү дагуулдаг байна. Өөрөө ажиглаж суухаас гадна бусдаар ч ажиглуулан ярилцаж сийлбэр бүтээлээ сэтгэдэг. Урьдаар юу сийлж бүтээж болохыг ажиглаж таньж мэдэх нь маш чухал юм. Үндсэн сийлбэр гэдэг нь хасаж болохоос биш нэмж болдоггүй. Үндсээ цэвэрлэж арчлахдаа санамсаргүй хугалж эвдэлбэл тэр хэдэн өдрөөр гасалж зовно. Хөгшин нь “Өгрөхүй үндэсний төлөө ухаангүй зовж бие зовлоо” гэж зэмлэнэ.

Тэрээр 10 гаруй жил үндсэн сийлбэр урлаж сийлсний дотор “Бүргэд” хэмээх сийлбэр нь 40 мянган юаньд хүрч борлуулагджээ. Зарж худалдахын төлөө үндэс сийлдэггүй нь түүний гэр музейд дэлгэн тавьсан үндэс сийлбэрүүд бидэнд хариулт өгч байлаа.

Нэг үндсээр нэг л сийлбэр бүтээнэ. Энэ хорвоод адилхан зүйл байдаггүй. Тэрээр хөгшиндөө “Чиний өвгөн Мөнгөндалай энэ дэлхий дээр ганц байдагтай адил миний олж авчирсан үндэс ч ганц, давтагдашгүй зүйл болно” гэж үргэлж ярина.

Хошуу нутгийнхаа Цагдаагийн албанд ажиллаж байгаад 2014 онд тэтгэвэрт гарч хайртай дуртай ажлаа оролдож байгаа тэрээр хэдэн малаа бараадан нам засгийнхаа туслалцаа дэмжлэгээр Мянган сууриндаа буцан ирж, сууриндаа гэр музей нээж, өөрийн гэсэн үндэс болон арьсан сийлбэрийн газартай болов.

Уран сэтгэмжтэй гарын ур дүйтэй тэрээр арьсан сийлбэр бас хийнэ. Хошууныхаа Монгол эмнэлгийн газартай хамтран хуян шар усны физик эмчилгээний багаж төхөөрөмж хийх тусгай эрх авахаар хүсэлт гаргаснаа хэлээд багажаа гарган үзүүлж байлаа.

Дуртай болохоор хайртай байдаг. Тиймээс үндэс болон арьсан сийлбэрийн бүтээлээ үнэ төлбөргүй дэлгэн үзүүлэхээс биш өндөр үнэ хаялцаж зарахыг бодоогүй. Өвлүүлэн үлдээх, үзүүлэн таниулахын төлөө урлаж бүтээдэг Мянган нутгийн “уран гар” маань хэдэн малаа усална гээд сурвалжилга өндөрлөхтэй зэрэгцэн давхиулан одлоо.

 

Зохиогч: Нийтлэл: Ш.Цогзолмаа, Ц.Урантунгалаг, Т.Буянхишиг
Найруулагч: Ш.ЦОГЗОЛМАА
Мянган нутгийн “уран гар”
Та Like дарж уул уурхайн мэдээллийг өдөр болгон facebook-ээр дамжуулан авах боломжтой


URL


АНХААРУУЛГА: Уншигчдын бичсэн сэтгэгдэлд Ord.mn хариуцлага хүлээхгүй болно. ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдлийг админ устгах эрхтэй. Сэтгэгдэлтэй холбоотой санал гомдлыг 7711-0505 утсаар хүлээн авна.

Сэтгэгдлүүд:

Сэтгэгдэл нэмэх
Шинэ мэдээ
Баянбогд ХАЙРХАНЫГ ЗАСГИЙН ГАЗРЫН ТОГТООЛООР ухна

 Дорноговь аймгийн Улаанбадрах сумын нутагт байрлах Баянбогд ...

Өнөөдөр, 16:25
Монгол Улс Энэтхэгт коксжих нүүрс нийлүүлэх сонирхолтой байгаагаа илэрхийлжээ

 Монгол Улс БНЭУ-ын коксжих нүүрсний ханган нийлүүлэгч болох ...

Өнөөдөр, 16:22
Өнөөдөр, 14:22
Оросоос импортолсон Хятад, Энэтхэгийн газрын тосны хэмжээ эрс өсжээ

 ИСТАНБУЛ. /Anadolu/. ОХУ-аас импортолдог Хятад, Энэтхэгийн ...

Өнөөдөр, 14:06
"Петро чайна Дачин тамсаг" компани ЗӨВШӨӨРӨЛГҮЙ ХИМИЙН БОДИС ашиглаж байсан нь тогтоогджээ

 БОАЖЯ-наас өнөөдөр /2023.05.30/ "Петро чайна Дачин тамсаг" ХК-д ...

Өнөөдөр, 10:56
Э.Батшугар: 1072 хувьцааг амь оруулж, уул уурхайн орлогоос иргэддээ хүргэе

 Нүүрсийг цахимаар арилжиж эхэлсэнтэй холбоотойгоор уул уурхайн ...

Өнөөдөр, 09:36
2023 оны 05 сарын 31, 16 цаг 48 минут
Сайд аа, ТУСГАЙ ЗӨВШӨӨРӨЛ иргэдийн эрүүл мэнд, амь насанд заналхийллээ

 Уул уурхай хүнд  үйлдвэрийн яамны Газрын тосны бүтээгдэхүүн ...

2023 оны 05 сарын 31, 16 цаг 07 минут
Хайлаар-Улаанбаатар чиглэлийн олон улсын нислэг сэргэлээ

  Монголын Хүннү Эйр компаний Улаанбаатар-Хайлар чиглэлийн олон улсын ...

2023 оны 05 сарын 31, 12 цаг 49 минут
“Thehindubusinessline”:Монгол Энэтхэгт нүүрсээ нийлүүлэхэд анхаарч эхэллээ

 Энэтхэгийн "Thehindubusinessline” сайтад нийтлэгдсэн Монголын тухай ...

2023 оны 05 сарын 31, 12 цаг 20 минут
Хятад улсын экологийн ололт амжилтыг сайшаав

  Хятад улсын дарга Ши Жиньпин таван жилийн өмнө шинэ эринд экологийн ...

2023 оны 05 сарын 31, 11 цаг 01 минут
Хуурай аргаар нүүрс баяжуулах үйлдвэр 7 дугаар сард ашиглалтад орно

 Тавантолгойн ордын Баруун, Зүүн цанхийн дунд байрлах Бортээгийн ...

2023 оны 05 сарын 31, 10 цаг 15 минут
Нээлттэй дэлхийн худалдаа улс орнуудад ашигтай

  2023 оны дэлхийн худалдаа, хөрөнгө оруулалтыг дэмжих дээд хэмжээний ...

2023 оны 05 сарын 29, 17 цаг 34 минут
Г.Түвдэндорж: Уул уурхайн бус экспортыг дэмжих бодлого боловсруулж байна

 "Монголын эдийн засгийн чуулган 2023”-ын хүрээнд Уул уурхайн бус ...

2023 оны 05 сарын 29, 17 цаг 27 минут
2023 оны 05 сарын 29, 15 цаг 07 минут
Долларын ханш суларсан нь нүүрсний гавьяа

   Ам.долларын ханш сая нэг эдийн засагт амьсгаа авах ...

2023 оны 05 сарын 29, 14 цаг 40 минут
Н.Цэрэнбат: Энэ ондоо “Оюу толгой”-н шинэчилсэн ТЭЗҮ-ийг батална

    "Эрдэнэс Оюу толгой” компанийн гүйцэтгэх захирал ...

2023 оны 05 сарын 29, 13 цаг 47 минут
Ч.Хүрэлбаатар: Ирэх онд 50 сая тонн нүүрс гаргахаар төлөвлөж байна

 Засгийн газрын ээлжит хуралдаанаар Шивээхүрэн-Сэхэ чиглэлийн нарийн ...

2023 оны 05 сарын 29, 12 цаг 12 минут
Reuters: Хятад “Сибирийн хүч-2” хоолойноос татгалзлаа

 "ОХУ-ын Ерөнхийлөгч В.Путины дайны улмаас алдсан Европын зах зээлээ ...

2023 оны 05 сарын 29, 11 цаг 46 минут
Дорнодын газрын тос “Нүүрсний хулгай”-н хоёр дахь хувилбар болсныг хэзээ шалгах вэ!

 Мэнэнгийн талд газрын тос олборлодог БНХАУ-ын 100 хувийн хөрөнгө ...

2023 оны 05 сарын 26, 16 цаг 34 минут
Ройтерс: Хятад Оросоос бус Туркменистанаас байгалийн хий авахыг илүүд үзэж байна

 Хятад улс Туркменистанаас байгалийн хий нийлүүлэх хоолой барих ажлыг ...

2023 оны 05 сарын 26, 14 цаг 07 минут
Монголоос Хятад рүү нийлүүлсэн нүүрс сүүлийн найман сарын доод түвшинд хүрлээ

 Монголоос БНХАУ-д нийлүүлж буй коксжих нүүрсний хэмжээ энэ сард эрс ...

2023 оны 05 сарын 26, 12 цаг 12 минут
Фото сурвалжилга: "Нуранги" гэрэл зургийн үзэсгэлэн

  Онцгой байдлын ерөнхий газраас зохион байгуулж буй “Бэлэн ...

2023 оны 05 сарын 26, 11 цаг 26 минут
2023 оны 05 сарын 26, 10 цаг 54 минут
Монголоос нийлүүлсэн коксжих нүүрсний хэмжээ багасжээ

 Монгол Улсаас БНХАУ-ын импортолсон коксжих нүүрсний хэмжээ энэ сард ...

2023 оны 05 сарын 26, 10 цаг 48 минут
Sxcoal: Ирэх 5 дугаар сард Монголын БНХАУ руу гаргах нүүрсний хэмжээ эрс багасна

 Монгол Улсаас БНХАУ-д нийлүүлэх коксжих нүүрсний хэмжээ 5 дугаар ...

2023 оны 05 сарын 24, 19 цаг 12 минут
Японы Засгийн Газар цацрагт бохирдсон усыг 7-р сард багтаан, Номхон далайд цутгана гэжээ

 Саяхан болсон Их Долоогийн бүлгийн дээд хэмжээний уулзалтаар ...

2023 оны 05 сарын 24, 15 цаг 37 минут
310 кг байгалийн чулууг Хятад руу гаргах гэж байгаад баригджээ

 Замын-Үүд дэх гаалийн хяналтын бүсээр 310 кг байгалийн чулууг улсын ...

2023 оны 05 сарын 24, 14 цаг 15 минут
Эртний Мин улсын үеийн живсэн хөлөг онгоц олджээ

 Хятадын судлаачид шаазан эдлэл, модон эд хэрэгсэл тээвэрлэж яваад ...

2023 оны 05 сарын 24, 12 цаг 14 минут
Долларын ханш өсөж, агуулахын нөөц нэмэгдсэнээр зэсийн үнэ буурчээ

 Ам.долларын ханш долоо долоо хоногийн дээд цэгтээ хүрч, Лондоны ...

2023 оны 05 сарын 24, 11 цаг 15 минут
“SXCoal”: БНХАУ-ын Австралиас авах нүүрсний хэмжээ өсөж, Монголын нүүрсний эрэлт буурчээ

 Монгол Улсаас БНХАУ-д нийлүүлэх коксжих нүүрсний хэмжээ тавдугаар ...

2023 оны 05 сарын 24, 11 цаг 13 минут
Дараагийн “Оюу Толгой”-г Дорноговь аймгийн УРАНЫ орд залгамжлах уу

 Францын ерөнхийлөгчийн айлчлалаас ганзага дүүрэн үлдсэн Монгол Улс ...

2023 оны 05 сарын 23, 13 цаг 35 минут
Нүүрсний хулгайн хэрэгт УИХ-ын 7 гишүүнд эрүүгийн хэрэг үүсгээд байна

 Авлигатай тэмцэх газар /АТГ/-аас Нүүрсний хэргийн явц байдлын талаар ...

2023 оны 05 сарын 23, 11 цаг 35 минут
Боомтоор шуурхай нэвтрэх үйлчилгээг сэргээв

Дотоод гадаадын жуулчдыг саадгүй нэвтрүүлэхэд тус дэм үзүүлэх ...

2023 оны 05 сарын 22, 16 цаг 34 минут
Goldman Sachs: Газрын тос баррель нь 100 доллар давж магадгүй

  Саудын Арабт болсон бага хурлын үеэр Голдманы дэлхийн түүхий ...

2023 оны 05 сарын 22, 15 цаг 20 минут
Монголоос Франц руу нэн чухал металлууд нийлүүлнэ

 ПАРИС. /Reuters/. Монгол Улс эрчим хүчний шилжилтдээ ...

2023 оны 05 сарын 22, 13 цаг 27 минут
Австрали Хятад руу зэс экпортлож эхэлжээ

 Австрали энэ оны эхээр Хятад руу ойролцоогоор 40 сая ам.долларын ...

2023 оны 05 сарын 22, 12 цаг 50 минут
Б.Баттөмөр: Ирэх жил 60 сая тонн нүүрс экспортлох бүрэн боломжтой

    УИХ Монгол Улсын нэгдсэн төсвийн 2024 оны төсвийн ...

2023 оны 05 сарын 22, 12 цаг 04 минут
2023 оны 05 сарын 22, 12 цаг 01 минут
2023 оны 05 сарын 19, 18 цаг 18 минут
Япон улс Оросоос авах нүүрсний импортоо 80 хувиар буулгажээ

 Япон улс 2023 оны дөрөвдүгээр сард өнгөрсөн оны мөн үетэй ...

2023 оны 05 сарын 19, 17 цаг 39 минут
Францын ерөнхийлөгчийн айлчлалаар урагшлах “УРАНЫ” асуудал

 Францын ерөнхийлөгч Эммануэл Макроны Монгол Улсад хийх айлчлал хоёр ...

2023 оны 05 сарын 19, 14 цаг 00 минут
АНУ-ын өрийн дээд хязгаарын талаарх нааштай мэдэгдэл газрын тосны үнийг өсгөв

НЬЮ-ЙОРК. /Investor/. АНУ-д өрийн таазтай холбоотой хэлэлцээ нааштай ...

2023 оны 05 сарын 19, 10 цаг 46 минут
Тавантолгойн Бор тээг гэдэг хэсгийг Хятадын компани эзэмшчихэж гэв

 "Эрдэнэс Таван толгойн 1072 хувьцаа эзэмшигчдийн ордыг гадаадын ...

2023 оны 05 сарын 19, 10 цаг 42 минут
2023 оны 05 сарын 18, 18 цаг 22 минут
2023 оны 05 сарын 18, 17 цаг 10 минут
2023 оны 05 сарын 17, 15 цаг 37 минут
Сэргээгдэх эрчим хүчний салбар огцом хөгжиж байна гэжээ

 5-р сарын 13-ны өдөр БНХАУ-ын Иньчуань хотноо зохиогдсон Хятадын ...

2023 оны 05 сарын 16, 15 цаг 23 минут
Хятадын аж үйлдвэрийн сэргэлт сул байгаа нь нүүрсний үнэнд сөргөөр нөлөөлж байна

 Хятадын үл хөдлөх хөрөнгийн зах зээл сул, аж үйлдвэрийн идэвхжил ...

2023 оны 05 сарын 16, 14 цаг 53 минут
Австралийн Засгийн газар шинээр нүүрсний уурхай ашиглалтад оруулахыг зөвшөөрөв

 Жилийн өмнө бүрэн эрхээ хэрэгжүүлж эхэлсэн Австралийн Засгийн газар ...

2023 оны 05 сарын 16, 10 цаг 28 минут

Санал асуулга

Тавантолгойн хувьцааг иргэдэд бэлнээр тараах нь зөв үү?

Зөв
Буруу
Мэдэхгүй

 
Ханшийн мэдээ
Гадаад хувьцаа
Нью йоркын хөрөнгийн бирж
Нэр Хаалт Өөрчлөлт
BHP Billiton
Ivanhoe Mines
90.53
23.3
1.44
0.00
Австралийн хөрөнгийн бирж
Нэр Хаалт Өөрчлөлт
General Mining Corp
Aspire Mining Limited
0.145
0.52
0.00
-0.02
Лондонгийн хөрөнгийн бирж
Нэр Хаалт Өөрчлөлт
Petro Matd Limited
polo Resources Limited
123.5
5.4
0.00
0.02
Хонконгийн хөрөнгийн бирж
Нэр Хаалт Өөрчлөлт
Mongolian Mining Corporation
Mongolia Energy
9.59
1.14
0.00
-0.06
Торонтогийн хөрөнгийн бирж
 
Шинэ бүтээл

“Этик” продакшны залуус "улсын нууц"-ыг сөхлөө
Металлын ханшийн мэдээ
Нүүрсний ханшийн мэдээ
Уул уурхайн ТОП 25 компани