Ord.mn | Mongolian Mining
| English |  Mobile |  Rss

Дэлхий даяар мөсөн голууд алга болж байна. Энэ нь хүн төрөлхтөнд хэр хортой вэ?

Дэлхий даяар мөсөн голууд алга болж байна. Энэ нь хүн төрөлхтөнд хэр хортой вэ?

 

З.БАТЦЭЦЭГ

Туйлуудад тархсан асар том мөсөн хэсгүүд нь манай гаригийн хамгийн чухал температур зохицуулагчдын нэг юм. Мөсөн голууд нь гадаргууг хэт халалтаас хамгаалж, далайг үерлэхээс хамгаалдаг. Сүүлийн үед блокууд идэвхтэй хайлж эхэлсэн бөгөөд энэ нь дэлхийн өнцөг булан бүрт байгаа хүмүүсийн амьдралд шууд нөлөөлж байна. Байгалийн гамшиг, хэт халалттай тулгарна. Эрдэмтэд нөхцөл байдал муудна гэж таамаглаж байна. Дэлхий эцэс төгсгөлгүй халуун орон, цөл болон хувирч, хүн төрөлхтөн цэвэр агааргүй үлдэх аюултай юм.

Уур амьсгалын өөрчлөлтийн улмаас дэлхийн өнцөг булан бүрт мөсөн голууд хайлж байна. Тэдний ихэнх нь Еврази, Хойд Америк, Хойд туйлын арлууд, Атлантын далай, Номхон далайн зарим хэсгийг хамардаг Хойд туйл дахь өвөрмөц физик, газарзүйн бүс нутагт төвлөрдөг. Манай гаригийн хамгийн өмнөд хэсэгт орших Антарктидын тивд чухал мөсөн бүрхүүлүүд оршдог. Гималайн нуруу, Альпийн нуруу, Хиндукуш, Памир, Тянь-Шань дахь мөсийг мөн дэлхийн дулаарлын үзүүлэлт гэж үздэг аж.

Манай гараг дээрх мөсний хамгийн том хуримтлалыг Антарктидын мөсөн бүрхүүл гэж нэрлэдэг. Энэ нь Антарктидын нутаг дэвсгэрийн 98 хувийг эзэлдэг бөгөөд түүний талбай нь 14 сая хавтгай дөрвөлжин километр гэж тооцогддог. Гренландын мөсөн бүрхүүл нь 1.7 сая хавтгай дөрвөлжин километр талбайг эзэлдэг бөгөөд энэ нь АНУ-ын Техас мужаас гурав дахин том юм.

Энэ хоёр нь дэлхийн цэнгэг усны мөсний 99 гаруй хувийг агуулдаг. Өвлийн улиралд хангалттай хэмжээний цас унаж, зузаан мөс үүсдэг бөгөөд зуны саруудад энэ нь хайлж амждаггүй тул үүний үр дүнд цасны давхарга цаг хугацааны явцад хуримтлагддаг. Мөсөн гол үүсэхэд далайд үүссэн мөсөн талстууд, усны гадаргуу дээр хаягдсан давсууд ч мөн адил хамаарна. Гэсэн хэдий ч сүүлийн хэдэн жилд эрдэмтэд энэ үйл явц бүтэлгүйтсэнийг анзаарсан. Дэлхийн дулаарлын улмаас хуримтлагдсан цас жил бүр хайлж, мөсөн голын талбай багассаар байна. Америкийн сансар судлалын НАСА агентлагийн мэргэжилтнүүд олон жилийн турш хиймэл дагуулын тусламжтайгаар мөсөн бүрхүүлийн өөрчлөлтийг ажиглаж байгаа. Тэд Антарктид болон Гренландын мөс 2002 оноос хойш багассаар байгааг тогтоожээ. Эхнийх нь жил бүр 152 тэрбум тонн, сүүлийнх нь 274 тэрбум тонн массаа алдаж байна. Мөсөн бүрхүүлийн масс буурч байгааг дэлхийн эрдэмтэд тэмдэглэжээ. 2022 оны зургадугаар сард Мэн их сургууль, Британийн Антарктидын судалгаа, Лондонгийн Эзэн хааны коллежийн мэргэжилтнүүд Антарктидын мөсөн голууд сүүлийн 5500 жилд байгаагүй хурдацтай ухарч байна гэсэн дүгнэлтэд хүрчээ.

Мөсөн бүрхүүлийн бууралт нь түүний дээд амжилтыг байнга эвдэж байна. 2022 оны хоёрдугаар сард Хятадын эрдэмтэд дэлхийн бөмбөрцгийн өмнөд хагаст хоёр сая гаруй хавтгай дөрвөлжин километр талбайтай мөс бүртгэгдсэн нь ажиглалт эхэлсэн 1978 оноос хойших хамгийн муу үзүүлэлт болжээ.

Дэлхийн хамгийн хүйтэн хэсэгт ч агаарын температур нэмэгдсэний улмаас мөсөн голууд багасч байна. Уур амьсгалын өөрчлөлт нь хүйтэн бүс нутгуудад халуун орон, цөл биш ч температурын томоохон өөрчлөлтийг бий болгож байна. Тиймээс Антарктидад хаврын улиралд ердийнхөөс 35 хэмээр халуун байсан аж.

Туйлуудаар тархсан мөсөн голууд нь маш бага температураас үүссэн мөсний асар том хэсгүүд биш юм. Тэд хэд хэдэн чухал үүргийг гүйцэтгэдэг бөгөөд үүнгүйгээр дэлхий дээрх амьдрал ихэнх амьд организмын хувьд тэсвэрлэшгүй байх болно. Юуны өмнө мөсөн голууд нь нарны гэрлийн хүчтэй тусгагчид бөгөөд дэлхийн гадаргуугаас цацрагийн 90 хүртэлх хувийг өөрчилдөг бөгөөд энэ нь гарагийг халуун бөмбөг болж хувирахаас сэргийлдэг.

Заримдаа мөсөн голын үйл ажиллагааны зарчмыг агааржуулагчтай харьцуулдаг. Учир нь тэд температурын тэнцвэрийг хадгалж байдаг. Мөсөн голууд хайлах үед дэлхийн гадаргуу хөргөхөд илүү хэцүү болох тул энэ функц нь уур амьсгалын өөрчлөлтөд заналхийлж байна. Мөсөн блокууд нь их хэмжээний ус агуулдаг. Хэрэв тэд шингэн төлөвт байвал дэлхийн далайн дундаж түвшин нэмэгдэж, өргөн уудам нутаг дэвсгэр үерт автах болно.

Мөсөн голуудыг ихэвчлэн өвөрмөц амьтдын төрөл зүйл амьдардаг амьд лаборатори гэж нэрлэдэг. Антарктид тивд 15 төрлийн халим, далайн гахай, таван зүйлийн оцон шувуу байдаг. Мөсөн голуудын эрэг орчмын ус их планктоноор дүүрсэн байдаг. Амьтад нь хүнсний гинжин хэлхээгээр хоорондоо холбогддог бөгөөд тэдгээрийн нэг холбоос нь алга болох нь бүхэл бүтэн системийг сүйрүүлж, өвөрмөц организмуудыг алдахад хүргэнэ. Үйлдвэрлэлийн бодлогогүй хөгжил нь олон талаараа мөсөнд, үүний үр дүнд дэлхийн өнцөг булан бүрт байгаа хүмүүсийн амьдралд нөлөөлдөг. Мөсөн голууд хайлсны үр дүнд дэлхий дээрх температурыг хэвийн хэмжээнд зохицуулах чадвараа аажмаар алдах юм. Үүний улмаас агаар мандал дахь агаарын массын эргэлт өөрчлөгддөг бөгөөд энэ нь байгалийн гамшигт хүргэдэг. Сүүлийн жилүүдэд хүн төрөлхтөн тэдэнтэй тууштай тулгарсаар. Дэлхийн янз бүрийн бүс нутгууд хэвийн бус халуунд, шуурга, хар салхинд нэрвэгдэж байна.

Зарим улс орон мөсөн голууд болон тэдгээр нь байрладаг бүс нутгийг аврахаар аль хэдийн оролдож эхэлжээ. Шведэд тэд дулааны улиралд тусгай хөнжлөөр хүйтнийг хамгаалах санааг олсон бөгөөд Хелагс мөсөн голыг нарны гэрлээс хамгаалж тусгай брезентээр бүрсэн байв. Үгүй бол гадаргуу нь гурван метрийн өндрийг алдах байсан. Туйл дээр газар нутгийг бохирдуулахгүй, байгалийг бараг хөндөхгүй байхыг хичээдэг. 2011 оноос хойш түлшний тос ашигладаг, тээвэрлэдэг хөлөг онгоцуудыг Антарктидын усанд орохыг хориглосон, түүний асгаралтын үр дагаврыг арилгах нь хэцүү байдаг гэнэ. Эрдэмтэд бүс нутгийг цаашид анхаарч үзэхийг уриалж байна.

Мөсөн голуудыг мөхлийн ирмэг дээр байгаа амьтадтай харьцуулж болно. Тэдгээр нь бараг үл үзэгдэх боловч алга болбол дэлхийд хүчтэй цохилт болно. Уур амьсгалын өөрчлөлттэй тэмцэхийн тулд цогц ажил хийх шаардлагатай бөгөөд дэлхийн өнцөг булан бүрт мөсөн блокуудыг хадгалах нь хамгийн чухал үе шатуудын нэг байх ёстой. Эс бөгөөс хүн төрөлхтөн хэвийн бус халуунд амьдарч, олон удаа тохиолдох олон гамшигтай тэмцэх шаардлагатай болох эрсдэлтэй байна.

Эх сурвалж: "Зууны мэдээ” сонин

Дэлхий даяар мөсөн голууд алга болж байна. Энэ нь хүн төрөлхтөнд хэр хортой вэ?
Та Like дарж уул уурхайн мэдээллийг өдөр болгон facebook-ээр дамжуулан авах боломжтой


URL


АНХААРУУЛГА: Уншигчдын бичсэн сэтгэгдэлд Ord.mn хариуцлага хүлээхгүй болно. ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдлийг админ устгах эрхтэй. Сэтгэгдэлтэй холбоотой санал гомдлыг 7711-0505 утсаар хүлээн авна.

Сэтгэгдлүүд:

Сэтгэгдэл нэмэх
Шинэ мэдээ
Улсын нөөцөд байсан Ухаахудагийн лицензийг “Энержи ресурс” яаж авсан бэ?

 УИХ-ын 2007 оны 27 дугаар тогтоолоор нэр бүхий 15 ордыг стратегийн ...

Өнөөдөр, 10:47
Өнөөдөр, 09:21
Тавантолгойн ордыг яагаад “…Стратегийнх” болгосон бэ?

 Нэр бүхий ордуудыг Баялгийн санд авах асуудал яригдахтай зэрэгцээд ...

Өчигдөр, 08:41
Критикал минералын эрин ба Монгол

 Дэлхий дахинд уул уурхайн салбарт критикал минерал буюу чухал ашигт ...

Өчигдөр, 08:39
Хүүхдийн төлөө Үндэсний зөвлөлийн хуралдаанаас гарсан саналд үндэслэн Засгийн газар шийдвэр гаргалаа

  Засгийн газрын ээлжит хуралдаан 2025 оны тавдугаар сарын 07-нд болж ...

2025 оны 05 сарын 07, 15 цаг 01 минут
"Эрдмин"-ий эзэмшиж буй ордын хайгуулыг улс хийсэн нь ТӨРД АВАХ үндэслэл болжээ

 Үндэсний Баялгийн сангийн хуулийг хэрэгжүүлэх үүднээс стратегийн ...

2025 оны 05 сарын 07, 10 цаг 14 минут
Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ: Засгийн газар хүүхэд хамгааллаас гадна хүүхэд хөгжлийн асуудалд онцгой анхаарна

  Монгол Улсын Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнийн тэргүүлдэг Хүүхдийн төлөө ...

2025 оны 05 сарын 07, 09 цаг 28 минут
Зэсийн баяжмал боловсруулах үйлдвэр 2028 онд ашиглалтад орно

  Хойд бүсийн анхдугаар хуралдаан энэ долоо хоногт Булган ...

2025 оны 05 сарын 07, 09 цаг 09 минут
Худалдан авах ажиллагааны тухай хуулийн төсөлд чанарт суурилсан шалгуурыг урьтал болгоно

  Монгол Улсын Ерөнхий сайдын дэргэдэх Эдийн засгийн хөгжлийн зөвлөл ...

2025 оны 05 сарын 06, 15 цаг 44 минут
АМХЭГ-ын анхны дарга Д.Жаргалсайхан Тавантолгойн ордыг анх ингэж “тараажээ”

  Монголын төр Үндсэн хууль, Үндэсний баялгийн сангийн хуулийн дагуу ...

2025 оны 05 сарын 06, 09 цаг 40 минут
Тавантолгойд дахиад нүүрсний хулгай нүүрлэв үү?!

 Уг нь хоёр жилийн өмнө, "…Тавантолгойн уурхайг цогц байдлаар ...

2025 оны 05 сарын 06, 09 цаг 14 минут
10 тэрбум хүртэлх төсөвтэй тендерт баталгаа шаардахгүй болно

  Ерөнхий сайдын дэргэдэх Эдийн засгийн хөгжлийн зөвлөлийн 5 дугаар ...

2025 оны 05 сарын 06, 09 цаг 08 минут
Н.Учрал: “Эрдэнэт үйлдвэр”-ийн овоолгыг ашиглах компанийг сонгон шалгаруулж байхаар боллоо

  Засгийн газрын өнөөдрийн хуралдаан дуусав. Хуралдаанаар 24 асуудал ...

2025 оны 05 сарын 05, 15 цаг 59 минут
2025 оны 05 сарын 05, 15 цаг 38 минут
Хятадын 145, Оросын 4 компани Монголд уул уурхайн лиценз эзэмшдэг

 Яг өнөөдрийн байдлаар манай улсын газар нутгийн 6 618 504 га талбайд ...

2025 оны 05 сарын 05, 15 цаг 33 минут
2025 оны 05 сарын 05, 09 цаг 52 минут
2025 оны 05 сарын 02, 15 цаг 14 минут
Зэс хайлуулах үйлдвэрийг барих хөрөнгө оруулагч олдох уу?

 Хамтарсан Засгийн газар уулын баяжуулах "Эрдэнэт” үйлдвэрийг ...

2025 оны 05 сарын 02, 08 цаг 25 минут
Монголын ашигт малтмалын хамгийн олон лицензийг хэн хэн эзэмшдэг вэ?

 Ашигт малтмалын хамгийн олон, тус бүр 10-аас дээш лицензийг эзэмшдэг ...

2025 оны 05 сарын 02, 07 цаг 42 минут
АНУ, Украин ашигт малтмалын гэрээ байгуулжээ

  КИЕВ/ВАШИНГТОН, 2025 оны тавдугаар сарын 1 /CNN/. АНУ, ...

2025 оны 05 сарын 01, 16 цаг 55 минут
Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ Эгийн голын УЦС-ын төслийн талбайд ажиллаж байна

  Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ Булган аймгийн Хутаг-Өндөр сумын Хантай ...

2025 оны 05 сарын 01, 14 цаг 52 минут
Газрын ховор элементийн экспортоор Австрали улс Хятадыг орлож чадах уу?

 БЭЭЖИН, 2025 оны дөрөвдүгээр сарын 28 /BBC/. Австралид ...

2025 оны 04 сарын 29, 11 цаг 22 минут
2025 оны 04 сарын 29, 11 цаг 12 минут
2025 оны 04 сарын 28, 09 цаг 56 минут
Орд эзэмшигч үндэсний томоохон компаниуд ЗГ-тай ХЭЛЭЛЦЭЭГЭЭ ЭХЛҮҮЛЛЭЭ

 Монгол Улсын хэмжээнд стратегийн 16 ордын ес нь хувийн мэдэлд байгаа ...

2025 оны 04 сарын 28, 09 цаг 34 минут
Л.Оюун-Эрдэнийн хэлсэн үгийн “орчуулга” ба ордын “эзэд”-ийн хариу улс төр

  Өнгөрсөн оны сүүлчээс эхэлсэн улс төрийн халуурлын бэтэг хагарах ...

2025 оны 04 сарын 28, 09 цаг 17 минут
2025 оны 04 сарын 26, 13 цаг 27 минут
Багахангай-Хөшигийн хөндий чиглэлийн салбар төмөр замын бүтээн байгуулалт эхэллээ

Багахангай-Хөшигийн хөндий чиглэлийн салбар төмөр замын бүтээн байгуулалт ...

2025 оны 04 сарын 25, 13 цаг 24 минут
“...Газрын тосоо хайя” гэж ганц ч гишүүн ярихгүй байна

 Оросоос онгоцны түлш авах, Евразийн эдийн засгийн холбоотой ...

2025 оны 04 сарын 25, 11 цаг 35 минут
2025 оны 04 сарын 24, 16 цаг 24 минут
Чех 60 жилийн дараа ОХУ-ын газрын тосны хамаарлаас гарчээ

 Чех 60 жилийн турш ОХУ-аас газрын тос импортолжээ. Тус улс  ...

2025 оны 04 сарын 24, 10 цаг 29 минут
Ганцмод-Гашуунсухайтын төмөр замын бүтээн байгуулалт ирэх сарын 14-нд эхэлнэ

  Засгийн газрын ээлжит хуралдаан 2025 оны дөрөвдүгээр ...

2025 оны 04 сарын 24, 08 цаг 58 минут
Или орчин үеийн ухаалаг эруул мэндийн төв

“Хятадын онцлогт орчин үеийн шинэчлэлтэй танилцъя” Монгол ...

2025 оны 04 сарын 23, 17 цаг 19 минут
Хятад Монголын залуучуудын уулзалт болов

4-р сарын 20-ны өдөр “Хятадын онцлогт орчин үеийн шинэчлэлтэй ...

2025 оны 04 сарын 23, 17 цаг 16 минут
Төгрөг нуурын ордын “шинэ” шуугианы хуучраагүй “хуучин” баримтууд

  УИХ-аас 2007 оны хоёрдугаар сарын 6-ны өдөр “Тодорхой ордыг ...

2025 оны 04 сарын 23, 11 цаг 43 минут
Трамп яагаад Украины ашигт малтмалыг сонирхох болов

 АНУ болон Украины талууд ашигт малтмалын гэрээ хийх шийдвэр энэ оны ...

2025 оны 04 сарын 22, 15 цаг 41 минут
Алтны үнэ 3400 ам.доллароос давжээ

 ИСТАНБУЛ, 2025 оны дөрөвдүгээр сарын 22 /Anadolu/. Дэлхийн ...

2025 оны 04 сарын 22, 15 цаг 39 минут
Оюу толгойн зэсийн нөөцийн 24, алтны 42, мөнгөний 29 хувийг “Онтрэ” ХХК эзэмшдэг

  Улсын Их Хурлын Аж үйлдвэржилтийн бодлогын байнгын хорооны ...

2025 оны 04 сарын 22, 09 цаг 40 минут
Ө.Шижир: Баялгийн хуулийг хэрэгжүүлэхдээ 55 ордыг багцаар нь авч үзэх ёстой

  УИХ-ын гишүүн Ө.Шижиртэй цаг үеийн асуудлаар ярилцлаа. ...

2025 оны 04 сарын 21, 09 цаг 37 минут
УИХ-ын гишүүн асан Г.Амартүвшинг "Эрчист Монгол" ТӨХХК-ийн Гүйцэтгэх захирлаар томилжээ

  Засгийн газрын тогтоолоор байгуулагдсан "Эрчист Монгол" ТӨХХК-ийн ...

2025 оны 04 сарын 20, 15 цаг 12 минут
"Төгрөг нуур"-ын ордыг буцааж авах шаардлага хүргүүллээ

  Засгийн газрын хэрэг эрхлэх газрын дарга Н.Учрал "Ерөнхийлөгч асан ...

2025 оны 04 сарын 20, 12 цаг 37 минут
Урантай зэрэгцэн оршихоос аргагүй орчин үеийн амьдрал

 Өнөөдөр уранаас айх цаг биш гэдгийг нийтлэлийн эхэнд шулуухан ...

2025 оны 04 сарын 18, 20 цаг 21 минут
2025 оны 04 сарын 18, 18 цаг 15 минут
Л.Оюун-Эрдэнэ Хангайн бүсийн хоршоологчдын үзэсгэлэнтэй танилцлаа

  Монгол Улсын Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ Хангайн бүсийн зөвлөлийн ...

2025 оны 04 сарын 18, 12 цаг 06 минут
Элчин сайд Ричард Буанган АНУ-ын шинэ Засаг захиргааны баримтлах бодлогыг танилцуулжээ

  Монгол Улсын Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ Америкийн Нэгдсэн Улсаас ...

2025 оны 04 сарын 17, 15 цаг 40 минут
2025 оны 04 сарын 17, 09 цаг 31 минут
Гадаадад алдаршиж буй Хятадын бие даасан брэндүүд

Хятад брэндийн автомашин, гар утас, үйлдлийн камер зэрэг нь гадаад ...

2025 оны 04 сарын 16, 22 цаг 09 минут
2025 оны 04 сарын 16, 22 цаг 07 минут
Үржил шимтэй хөрсөнд үндэс хатгаж, эрэлт хэрэгцээг нэмэгдүүлэх шинэ замыг нээнэ

Аж ахуйн нэгжүүд маань шинжлэх ухаан, технологийн шинэчлэлийн гол цогц ...

2025 оны 04 сарын 16, 22 цаг 04 минут
Оюун ухаан хүч чадлаа нягтруулж шинэ амжилт гаргая

2025 оны Хятадын хоёр чуулган хөтөлбөрийн дагуу хэлэлцэх ...

2025 оны 04 сарын 16, 22 цаг 01 минут
http://www.ord.mn

Санал асуулга

Тавантолгойн хувьцааг иргэдэд бэлнээр тараах нь зөв үү?

Зөв
Буруу
Мэдэхгүй

 
Ханшийн мэдээ
Гадаад хувьцаа
Нью йоркын хөрөнгийн бирж
Нэр Хаалт Өөрчлөлт
BHP Billiton
Ivanhoe Mines
90.53
23.3
1.44
0.00
Австралийн хөрөнгийн бирж
Нэр Хаалт Өөрчлөлт
General Mining Corp
Aspire Mining Limited
0.145
0.52
0.00
-0.02
Лондонгийн хөрөнгийн бирж
Нэр Хаалт Өөрчлөлт
Petro Matd Limited
polo Resources Limited
123.5
5.4
0.00
0.02
Хонконгийн хөрөнгийн бирж
Нэр Хаалт Өөрчлөлт
Mongolian Mining Corporation
Mongolia Energy
9.59
1.14
0.00
-0.06
Торонтогийн хөрөнгийн бирж
 
Шинэ бүтээл

“Этик” продакшны залуус "улсын нууц"-ыг сөхлөө
Металлын ханшийн мэдээ
Нүүрсний ханшийн мэдээ
Уул уурхайн ТОП 25 компани