Ord.mn | Mongolian Mining
| English |  Mobile |  Rss

Дэлхий даяар мөсөн голууд алга болж байна. Энэ нь хүн төрөлхтөнд хэр хортой вэ?

Дэлхий даяар мөсөн голууд алга болж байна. Энэ нь хүн төрөлхтөнд хэр хортой вэ?

 

З.БАТЦЭЦЭГ

Туйлуудад тархсан асар том мөсөн хэсгүүд нь манай гаригийн хамгийн чухал температур зохицуулагчдын нэг юм. Мөсөн голууд нь гадаргууг хэт халалтаас хамгаалж, далайг үерлэхээс хамгаалдаг. Сүүлийн үед блокууд идэвхтэй хайлж эхэлсэн бөгөөд энэ нь дэлхийн өнцөг булан бүрт байгаа хүмүүсийн амьдралд шууд нөлөөлж байна. Байгалийн гамшиг, хэт халалттай тулгарна. Эрдэмтэд нөхцөл байдал муудна гэж таамаглаж байна. Дэлхий эцэс төгсгөлгүй халуун орон, цөл болон хувирч, хүн төрөлхтөн цэвэр агааргүй үлдэх аюултай юм.

Уур амьсгалын өөрчлөлтийн улмаас дэлхийн өнцөг булан бүрт мөсөн голууд хайлж байна. Тэдний ихэнх нь Еврази, Хойд Америк, Хойд туйлын арлууд, Атлантын далай, Номхон далайн зарим хэсгийг хамардаг Хойд туйл дахь өвөрмөц физик, газарзүйн бүс нутагт төвлөрдөг. Манай гаригийн хамгийн өмнөд хэсэгт орших Антарктидын тивд чухал мөсөн бүрхүүлүүд оршдог. Гималайн нуруу, Альпийн нуруу, Хиндукуш, Памир, Тянь-Шань дахь мөсийг мөн дэлхийн дулаарлын үзүүлэлт гэж үздэг аж.

Манай гараг дээрх мөсний хамгийн том хуримтлалыг Антарктидын мөсөн бүрхүүл гэж нэрлэдэг. Энэ нь Антарктидын нутаг дэвсгэрийн 98 хувийг эзэлдэг бөгөөд түүний талбай нь 14 сая хавтгай дөрвөлжин километр гэж тооцогддог. Гренландын мөсөн бүрхүүл нь 1.7 сая хавтгай дөрвөлжин километр талбайг эзэлдэг бөгөөд энэ нь АНУ-ын Техас мужаас гурав дахин том юм.

Энэ хоёр нь дэлхийн цэнгэг усны мөсний 99 гаруй хувийг агуулдаг. Өвлийн улиралд хангалттай хэмжээний цас унаж, зузаан мөс үүсдэг бөгөөд зуны саруудад энэ нь хайлж амждаггүй тул үүний үр дүнд цасны давхарга цаг хугацааны явцад хуримтлагддаг. Мөсөн гол үүсэхэд далайд үүссэн мөсөн талстууд, усны гадаргуу дээр хаягдсан давсууд ч мөн адил хамаарна. Гэсэн хэдий ч сүүлийн хэдэн жилд эрдэмтэд энэ үйл явц бүтэлгүйтсэнийг анзаарсан. Дэлхийн дулаарлын улмаас хуримтлагдсан цас жил бүр хайлж, мөсөн голын талбай багассаар байна. Америкийн сансар судлалын НАСА агентлагийн мэргэжилтнүүд олон жилийн турш хиймэл дагуулын тусламжтайгаар мөсөн бүрхүүлийн өөрчлөлтийг ажиглаж байгаа. Тэд Антарктид болон Гренландын мөс 2002 оноос хойш багассаар байгааг тогтоожээ. Эхнийх нь жил бүр 152 тэрбум тонн, сүүлийнх нь 274 тэрбум тонн массаа алдаж байна. Мөсөн бүрхүүлийн масс буурч байгааг дэлхийн эрдэмтэд тэмдэглэжээ. 2022 оны зургадугаар сард Мэн их сургууль, Британийн Антарктидын судалгаа, Лондонгийн Эзэн хааны коллежийн мэргэжилтнүүд Антарктидын мөсөн голууд сүүлийн 5500 жилд байгаагүй хурдацтай ухарч байна гэсэн дүгнэлтэд хүрчээ.

Мөсөн бүрхүүлийн бууралт нь түүний дээд амжилтыг байнга эвдэж байна. 2022 оны хоёрдугаар сард Хятадын эрдэмтэд дэлхийн бөмбөрцгийн өмнөд хагаст хоёр сая гаруй хавтгай дөрвөлжин километр талбайтай мөс бүртгэгдсэн нь ажиглалт эхэлсэн 1978 оноос хойших хамгийн муу үзүүлэлт болжээ.

Дэлхийн хамгийн хүйтэн хэсэгт ч агаарын температур нэмэгдсэний улмаас мөсөн голууд багасч байна. Уур амьсгалын өөрчлөлт нь хүйтэн бүс нутгуудад халуун орон, цөл биш ч температурын томоохон өөрчлөлтийг бий болгож байна. Тиймээс Антарктидад хаврын улиралд ердийнхөөс 35 хэмээр халуун байсан аж.

Туйлуудаар тархсан мөсөн голууд нь маш бага температураас үүссэн мөсний асар том хэсгүүд биш юм. Тэд хэд хэдэн чухал үүргийг гүйцэтгэдэг бөгөөд үүнгүйгээр дэлхий дээрх амьдрал ихэнх амьд организмын хувьд тэсвэрлэшгүй байх болно. Юуны өмнө мөсөн голууд нь нарны гэрлийн хүчтэй тусгагчид бөгөөд дэлхийн гадаргуугаас цацрагийн 90 хүртэлх хувийг өөрчилдөг бөгөөд энэ нь гарагийг халуун бөмбөг болж хувирахаас сэргийлдэг.

Заримдаа мөсөн голын үйл ажиллагааны зарчмыг агааржуулагчтай харьцуулдаг. Учир нь тэд температурын тэнцвэрийг хадгалж байдаг. Мөсөн голууд хайлах үед дэлхийн гадаргуу хөргөхөд илүү хэцүү болох тул энэ функц нь уур амьсгалын өөрчлөлтөд заналхийлж байна. Мөсөн блокууд нь их хэмжээний ус агуулдаг. Хэрэв тэд шингэн төлөвт байвал дэлхийн далайн дундаж түвшин нэмэгдэж, өргөн уудам нутаг дэвсгэр үерт автах болно.

Мөсөн голуудыг ихэвчлэн өвөрмөц амьтдын төрөл зүйл амьдардаг амьд лаборатори гэж нэрлэдэг. Антарктид тивд 15 төрлийн халим, далайн гахай, таван зүйлийн оцон шувуу байдаг. Мөсөн голуудын эрэг орчмын ус их планктоноор дүүрсэн байдаг. Амьтад нь хүнсний гинжин хэлхээгээр хоорондоо холбогддог бөгөөд тэдгээрийн нэг холбоос нь алга болох нь бүхэл бүтэн системийг сүйрүүлж, өвөрмөц организмуудыг алдахад хүргэнэ. Үйлдвэрлэлийн бодлогогүй хөгжил нь олон талаараа мөсөнд, үүний үр дүнд дэлхийн өнцөг булан бүрт байгаа хүмүүсийн амьдралд нөлөөлдөг. Мөсөн голууд хайлсны үр дүнд дэлхий дээрх температурыг хэвийн хэмжээнд зохицуулах чадвараа аажмаар алдах юм. Үүний улмаас агаар мандал дахь агаарын массын эргэлт өөрчлөгддөг бөгөөд энэ нь байгалийн гамшигт хүргэдэг. Сүүлийн жилүүдэд хүн төрөлхтөн тэдэнтэй тууштай тулгарсаар. Дэлхийн янз бүрийн бүс нутгууд хэвийн бус халуунд, шуурга, хар салхинд нэрвэгдэж байна.

Зарим улс орон мөсөн голууд болон тэдгээр нь байрладаг бүс нутгийг аврахаар аль хэдийн оролдож эхэлжээ. Шведэд тэд дулааны улиралд тусгай хөнжлөөр хүйтнийг хамгаалах санааг олсон бөгөөд Хелагс мөсөн голыг нарны гэрлээс хамгаалж тусгай брезентээр бүрсэн байв. Үгүй бол гадаргуу нь гурван метрийн өндрийг алдах байсан. Туйл дээр газар нутгийг бохирдуулахгүй, байгалийг бараг хөндөхгүй байхыг хичээдэг. 2011 оноос хойш түлшний тос ашигладаг, тээвэрлэдэг хөлөг онгоцуудыг Антарктидын усанд орохыг хориглосон, түүний асгаралтын үр дагаврыг арилгах нь хэцүү байдаг гэнэ. Эрдэмтэд бүс нутгийг цаашид анхаарч үзэхийг уриалж байна.

Мөсөн голуудыг мөхлийн ирмэг дээр байгаа амьтадтай харьцуулж болно. Тэдгээр нь бараг үл үзэгдэх боловч алга болбол дэлхийд хүчтэй цохилт болно. Уур амьсгалын өөрчлөлттэй тэмцэхийн тулд цогц ажил хийх шаардлагатай бөгөөд дэлхийн өнцөг булан бүрт мөсөн блокуудыг хадгалах нь хамгийн чухал үе шатуудын нэг байх ёстой. Эс бөгөөс хүн төрөлхтөн хэвийн бус халуунд амьдарч, олон удаа тохиолдох олон гамшигтай тэмцэх шаардлагатай болох эрсдэлтэй байна.

Эх сурвалж: "Зууны мэдээ” сонин

Дэлхий даяар мөсөн голууд алга болж байна. Энэ нь хүн төрөлхтөнд хэр хортой вэ?
Та Like дарж уул уурхайн мэдээллийг өдөр болгон facebook-ээр дамжуулан авах боломжтой


URL


АНХААРУУЛГА: Уншигчдын бичсэн сэтгэгдэлд Ord.mn хариуцлага хүлээхгүй болно. ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдлийг админ устгах эрхтэй. Сэтгэгдэлтэй холбоотой санал гомдлыг 7711-0505 утсаар хүлээн авна.

Сэтгэгдлүүд:

Сэтгэгдэл нэмэх
Шинэ мэдээ
Засгийн Газрын "илгээлтийн эзэн" П.Сайнзориг жижиг "Тавантолгой"-г дампууруулав уу?

 Одоогоос зургаан сарын өмнө буюу 2022 оны арванхоёрдугаар сарын ...

Өнөөдөр, 09:59
ОПЕК+ орнууд газрын тос олборлолтоо бууруулна

 Газрын тос экспортлогч орнууд багтдаг ОПЕК-ийн 13 орон болон Орос ...

Өчигдөр, 17:39
Ю.Өлзийжаргал: Газрын тос тээвэрлэгч хөлөг онгоцуудыг Монгол Улсын бүртгэлээс хассан

 Украинд өдүүлсэн дайны улмаас олон улсын хоригт орж, газрын тосны ...

Өчигдөр, 17:38
Өчигдөр, 15:25
Л.Наранбаатар: 5.8 сая тонн шохойн нөөцтэй лицензийг буцаан авах тэмцлээ үргэлжлүүлнэ

 Тодруулбал, 5.8 сая тонн шохойн нөөцтэй "Хөтөл-1” ордын 31.5 га ...

Өчигдөр, 15:07
“Нүүрсний” зарим хэргийг шүүх шийдвэрлэхгүй байна

 Нүүрс худалдах, худалдан авах гэрээ байгуулах, тээвэрлэх, улсын ...

Өчигдөр, 15:06
Петрочайна Дачин Тамсаг компани дахин химийн бодисыг зөвшөөрөлгүй ашиглажээ

  Байгаль орчин, аялал жуулчлалын яамнаас Петрочайна Дачин Тамсаг ...

Өчигдөр, 10:45
Нүүрсний цахим арилжааны 70 орчим хувийг ЭТТ ХК-ийн борлуулалт эзэлж байна

 Монгол Улсын Засгийн газрын 2022 оны 466 дугаар тогтоолоор ...

Өчигдөр, 10:42
Оросын газрын тосны үйлдвэр рүү дроноор халджээ

 Сүүлийн үед Оросын олон газарт дроны халдлагууд үйлдэгдсээр байна. ...

2023 оны 06 сарын 05, 16 цаг 32 минут
2023 оны 06 сарын 05, 15 цаг 28 минут
SXCOAL: Энэ оны эхний таван сард Ганцмод боомтоор экпортлосон нүүрс 12 сая тоннд хүрчээ

 Монголоос нүүрс импортлодог Хятадын хамгийн том гол зам болох ...

2023 оны 06 сарын 05, 14 цаг 18 минут
Баянбогд ХАЙРХАНЫГ ЗАСГИЙН ГАЗРЫН ТОГТООЛООР ухна

 Дорноговь аймгийн Улаанбадрах сумын нутагт байрлах Баянбогд ...

2023 оны 06 сарын 02, 16 цаг 25 минут
Монгол Улс Энэтхэгт коксжих нүүрс нийлүүлэх сонирхолтой байгаагаа илэрхийлжээ

 Монгол Улс БНЭУ-ын коксжих нүүрсний ханган нийлүүлэгч болох ...

2023 оны 06 сарын 02, 16 цаг 22 минут
2023 оны 06 сарын 02, 14 цаг 22 минут
Оросоос импортолсон Хятад, Энэтхэгийн газрын тосны хэмжээ эрс өсжээ

 ИСТАНБУЛ. /Anadolu/. ОХУ-аас импортолдог Хятад, Энэтхэгийн ...

2023 оны 06 сарын 02, 14 цаг 06 минут
"Петро чайна Дачин тамсаг" компани ЗӨВШӨӨРӨЛГҮЙ ХИМИЙН БОДИС ашиглаж байсан нь тогтоогджээ

 БОАЖЯ-наас өнөөдөр /2023.05.30/ "Петро чайна Дачин тамсаг" ХК-д ...

2023 оны 06 сарын 02, 10 цаг 56 минут
Э.Батшугар: 1072 хувьцааг амь оруулж, уул уурхайн орлогоос иргэддээ хүргэе

 Нүүрсийг цахимаар арилжиж эхэлсэнтэй холбоотойгоор уул уурхайн ...

2023 оны 06 сарын 02, 09 цаг 36 минут
2023 оны 05 сарын 31, 16 цаг 48 минут
Сайд аа, ТУСГАЙ ЗӨВШӨӨРӨЛ иргэдийн эрүүл мэнд, амь насанд заналхийллээ

 Уул уурхай хүнд  үйлдвэрийн яамны Газрын тосны бүтээгдэхүүн ...

2023 оны 05 сарын 31, 16 цаг 07 минут
Хайлаар-Улаанбаатар чиглэлийн олон улсын нислэг сэргэлээ

  Монголын Хүннү Эйр компаний Улаанбаатар-Хайлар чиглэлийн олон улсын ...

2023 оны 05 сарын 31, 12 цаг 49 минут
“Thehindubusinessline”:Монгол Энэтхэгт нүүрсээ нийлүүлэхэд анхаарч эхэллээ

 Энэтхэгийн "Thehindubusinessline” сайтад нийтлэгдсэн Монголын тухай ...

2023 оны 05 сарын 31, 12 цаг 20 минут
Хятад улсын экологийн ололт амжилтыг сайшаав

  Хятад улсын дарга Ши Жиньпин таван жилийн өмнө шинэ эринд экологийн ...

2023 оны 05 сарын 31, 11 цаг 01 минут
Хуурай аргаар нүүрс баяжуулах үйлдвэр 7 дугаар сард ашиглалтад орно

 Тавантолгойн ордын Баруун, Зүүн цанхийн дунд байрлах Бортээгийн ...

2023 оны 05 сарын 31, 10 цаг 15 минут
Нээлттэй дэлхийн худалдаа улс орнуудад ашигтай

  2023 оны дэлхийн худалдаа, хөрөнгө оруулалтыг дэмжих дээд хэмжээний ...

2023 оны 05 сарын 29, 17 цаг 34 минут
Г.Түвдэндорж: Уул уурхайн бус экспортыг дэмжих бодлого боловсруулж байна

 "Монголын эдийн засгийн чуулган 2023”-ын хүрээнд Уул уурхайн бус ...

2023 оны 05 сарын 29, 17 цаг 27 минут
2023 оны 05 сарын 29, 15 цаг 07 минут
Долларын ханш суларсан нь нүүрсний гавьяа

   Ам.долларын ханш сая нэг эдийн засагт амьсгаа авах ...

2023 оны 05 сарын 29, 14 цаг 40 минут
Н.Цэрэнбат: Энэ ондоо “Оюу толгой”-н шинэчилсэн ТЭЗҮ-ийг батална

    "Эрдэнэс Оюу толгой” компанийн гүйцэтгэх захирал ...

2023 оны 05 сарын 29, 13 цаг 47 минут
Ч.Хүрэлбаатар: Ирэх онд 50 сая тонн нүүрс гаргахаар төлөвлөж байна

 Засгийн газрын ээлжит хуралдаанаар Шивээхүрэн-Сэхэ чиглэлийн нарийн ...

2023 оны 05 сарын 29, 12 цаг 12 минут
Reuters: Хятад “Сибирийн хүч-2” хоолойноос татгалзлаа

 "ОХУ-ын Ерөнхийлөгч В.Путины дайны улмаас алдсан Европын зах зээлээ ...

2023 оны 05 сарын 29, 11 цаг 46 минут
Дорнодын газрын тос “Нүүрсний хулгай”-н хоёр дахь хувилбар болсныг хэзээ шалгах вэ!

 Мэнэнгийн талд газрын тос олборлодог БНХАУ-ын 100 хувийн хөрөнгө ...

2023 оны 05 сарын 26, 16 цаг 34 минут
Ройтерс: Хятад Оросоос бус Туркменистанаас байгалийн хий авахыг илүүд үзэж байна

 Хятад улс Туркменистанаас байгалийн хий нийлүүлэх хоолой барих ажлыг ...

2023 оны 05 сарын 26, 14 цаг 07 минут
Монголоос Хятад рүү нийлүүлсэн нүүрс сүүлийн найман сарын доод түвшинд хүрлээ

 Монголоос БНХАУ-д нийлүүлж буй коксжих нүүрсний хэмжээ энэ сард эрс ...

2023 оны 05 сарын 26, 12 цаг 12 минут
Фото сурвалжилга: "Нуранги" гэрэл зургийн үзэсгэлэн

  Онцгой байдлын ерөнхий газраас зохион байгуулж буй “Бэлэн ...

2023 оны 05 сарын 26, 11 цаг 26 минут
2023 оны 05 сарын 26, 10 цаг 54 минут
Монголоос нийлүүлсэн коксжих нүүрсний хэмжээ багасжээ

 Монгол Улсаас БНХАУ-ын импортолсон коксжих нүүрсний хэмжээ энэ сард ...

2023 оны 05 сарын 26, 10 цаг 48 минут
Аж ахуйн нэгжүүдэд хөгжлийн шинэ боломж олгоно

  Дэлхийн эдийн засагт тодорхойгүй байдал нэмэгдсээр байгаа өнөө үед ...

2023 оны 05 сарын 25, 16 цаг 11 минут
Sxcoal: Ирэх 5 дугаар сард Монголын БНХАУ руу гаргах нүүрсний хэмжээ эрс багасна

 Монгол Улсаас БНХАУ-д нийлүүлэх коксжих нүүрсний хэмжээ 5 дугаар ...

2023 оны 05 сарын 24, 19 цаг 12 минут
Японы Засгийн Газар цацрагт бохирдсон усыг 7-р сард багтаан, Номхон далайд цутгана гэжээ

 Саяхан болсон Их Долоогийн бүлгийн дээд хэмжээний уулзалтаар ...

2023 оны 05 сарын 24, 15 цаг 37 минут
310 кг байгалийн чулууг Хятад руу гаргах гэж байгаад баригджээ

 Замын-Үүд дэх гаалийн хяналтын бүсээр 310 кг байгалийн чулууг улсын ...

2023 оны 05 сарын 24, 14 цаг 15 минут
Эртний Мин улсын үеийн живсэн хөлөг онгоц олджээ

 Хятадын судлаачид шаазан эдлэл, модон эд хэрэгсэл тээвэрлэж яваад ...

2023 оны 05 сарын 24, 12 цаг 14 минут
Долларын ханш өсөж, агуулахын нөөц нэмэгдсэнээр зэсийн үнэ буурчээ

 Ам.долларын ханш долоо долоо хоногийн дээд цэгтээ хүрч, Лондоны ...

2023 оны 05 сарын 24, 11 цаг 15 минут
“SXCoal”: БНХАУ-ын Австралиас авах нүүрсний хэмжээ өсөж, Монголын нүүрсний эрэлт буурчээ

 Монгол Улсаас БНХАУ-д нийлүүлэх коксжих нүүрсний хэмжээ тавдугаар ...

2023 оны 05 сарын 24, 11 цаг 13 минут
Дараагийн “Оюу Толгой”-г Дорноговь аймгийн УРАНЫ орд залгамжлах уу

 Францын ерөнхийлөгчийн айлчлалаас ганзага дүүрэн үлдсэн Монгол Улс ...

2023 оны 05 сарын 23, 13 цаг 35 минут
Нүүрсний хулгайн хэрэгт УИХ-ын 7 гишүүнд эрүүгийн хэрэг үүсгээд байна

 Авлигатай тэмцэх газар /АТГ/-аас Нүүрсний хэргийн явц байдлын талаар ...

2023 оны 05 сарын 23, 11 цаг 35 минут
Боомтоор шуурхай нэвтрэх үйлчилгээг сэргээв

Дотоод гадаадын жуулчдыг саадгүй нэвтрүүлэхэд тус дэм үзүүлэх ...

2023 оны 05 сарын 22, 16 цаг 34 минут
Goldman Sachs: Газрын тос баррель нь 100 доллар давж магадгүй

  Саудын Арабт болсон бага хурлын үеэр Голдманы дэлхийн түүхий ...

2023 оны 05 сарын 22, 15 цаг 20 минут
Монголоос Франц руу нэн чухал металлууд нийлүүлнэ

 ПАРИС. /Reuters/. Монгол Улс эрчим хүчний шилжилтдээ ...

2023 оны 05 сарын 22, 13 цаг 27 минут
Австрали Хятад руу зэс экпортлож эхэлжээ

 Австрали энэ оны эхээр Хятад руу ойролцоогоор 40 сая ам.долларын ...

2023 оны 05 сарын 22, 12 цаг 50 минут
Б.Баттөмөр: Ирэх жил 60 сая тонн нүүрс экспортлох бүрэн боломжтой

    УИХ Монгол Улсын нэгдсэн төсвийн 2024 оны төсвийн ...

2023 оны 05 сарын 22, 12 цаг 04 минут

Санал асуулга

Тавантолгойн хувьцааг иргэдэд бэлнээр тараах нь зөв үү?

Зөв
Буруу
Мэдэхгүй

 
Ханшийн мэдээ
Гадаад хувьцаа
Нью йоркын хөрөнгийн бирж
Нэр Хаалт Өөрчлөлт
BHP Billiton
Ivanhoe Mines
90.53
23.3
1.44
0.00
Австралийн хөрөнгийн бирж
Нэр Хаалт Өөрчлөлт
General Mining Corp
Aspire Mining Limited
0.145
0.52
0.00
-0.02
Лондонгийн хөрөнгийн бирж
Нэр Хаалт Өөрчлөлт
Petro Matd Limited
polo Resources Limited
123.5
5.4
0.00
0.02
Хонконгийн хөрөнгийн бирж
Нэр Хаалт Өөрчлөлт
Mongolian Mining Corporation
Mongolia Energy
9.59
1.14
0.00
-0.06
Торонтогийн хөрөнгийн бирж
 
Шинэ бүтээл

“Этик” продакшны залуус "улсын нууц"-ыг сөхлөө
Металлын ханшийн мэдээ
Нүүрсний ханшийн мэдээ
Уул уурхайн ТОП 25 компани