Хятад улс дэлхийн "маш чухал" эдийн засгийн хувьд чөлөөт нээлттэй худалдааны тогтолцоонд чухал үүрэг гүйцэтгэдэг юм. Бусад томоохон эдийн засгийн өсөлтийн хурд саарсан нөхцөлд Хятадын эдийн засгийн өсөлт нь бүс нутгийн эдийн засаг болон дэлхийн эдийн засгийн хөгжилд чухал ач холбогдолтой. Хятад улс дэлхийн эдийн засгийн өсөлтийн чухал хөдөлгүүр бөгөөд Хятадын эдийн засгийн хөгжлийн загвар нь хөгжиж буй бүс нутгуудад урам зориг авчирдаг байна.

Хятад улс олон талт худалдааны тогтолцоог бэхжүүлэхэд чухал үүрэг гүйцэтгэж байна

Дэлхийн худалдааны байгууллагын ерөнхий захирал Ивеала  сэтгүүлчдэд тусгай ярилцлага өгөхдөө:

- Хятад улс дэлхийн хоёр дахь том эдийн засгийн хувьд олон талт худалдааны тогтолцоог бэхжүүлэхэд чухал үүрэг гүйцэтгэж байна. Хятад улс олон талт худалдааны тогтолцоог тууштай дэмжсээр иржээ. Хятад улс дэлхийн "маш чухал" эдийн засгийн хувьд чөлөөт нээлттэй худалдааны тогтолцоонд чухал үүрэг гүйцэтгэдэг юм.

ДХБ-ын дүрмийн дэмжлэгтэйгээр олон талт худалдааны систем нь дэлхийн хөгжлийг ахиулахад онцгой хувь нэмэр оруулав. Олон талт худалдааны тогтолцооны ачаар сүүлийн хэдэн арван жилд дэлхий даяар 1 тэрбум гаруй хүн ядуурлаас ангижирсан байна гэж хэлээд Ивеала ДХБ-ын гишүүн орнуудыг олон талт худалдааны тогтолцооны засвар үйлчилгээг бэхжүүлэхийг уриалав. Тэрээр мөн:

- Дэлхийг олон худалдааны блокуудад хуваах ёсгүй.  Хятад улс олон талт худалдааны тогтолцоог бэхжүүлэхэд чухал үүрэг гүйцэтгэж, дэлхийн бусад улс орон, бүс нутаг, ялангуяа хөгжиж буй зах зээл ба хөгжиж буй эдийн засагт асар том зах зээл олгож байна.

ДХБ-аас саяхан нийтэлсэн "Дэлхийн худалдааны мэдээлэл ба хэтийн төлөв" жилийн тайланд дурдсанаар: 2023 онд дэлхийн худалдааны хэмжээ 1.7 хувиар өсөж, өнгөрсөн 10-р сард таамаглаж байсан 1 хувиас өндөр болсон байна. Тус тайланд тэмдэглэхдээ: Дэлхийн худалдааны өсөлтийн хүлээлтийг ахиулах "гол хүчин зүйл" нь Хятад улс цар тахлаас урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээг тасралтгүй оновчтой болгон тохируулж байгаа нь хэрэглэгчдийн эрэлт хэрэгцээг чөлөөлж, олон улсын худалдааны өсөлтийг дэмжих болно.

Хятадын эдийн засгийн бодлого нь дотоодын хэрэглээг идэвхжүүлээд зогсохгүй дэлхийн худалдааг сэргээхэд тус дэм болно гэж үзэж байна. Басхүү Хятад улс дэлхийн худалдааны тогтолцоонд чухал үүрэг гүйцэтгэж байгаа бөгөөд Хятад улс худалдааны сайн үзүүлэлттэй байгаа нь бусад улс орон, бүс нутаг, ялангуяа хөгжиж буй эдийн засагтай орнуудын эдийн засаг худалдааны хөгжлийг дэмжих болно.

Тэрээр мөн хэлэхдээ:

- 2023 онд дэлхийн худалдаа Украйны хямрал, хүнсний бүтээгдэхүүний өндөр үнэ, олон орны мөнгөний хумих бодлого, зарим орны банк санхүүгийн хямрал, цаг уурын хямрал зэрэг олон хямралтай тулгарах болно.

ДХБ-ын гишүүдийг чөлөөт нээлттэй худалдааг хадгалахыг уриалж, чөлөөт худалдаа нь дэлхийн олон хямралаас гарахад туслах болно гэж илэрхийллээ.

Хятадын эдийн засгийн өсөлт нь бүс нутгийн эдийн засгийн хөгжилд маш чухал 

Дэлхийн банкны Зүүн Ази, Номхон далайн бүсийг хариуцсан ахлах эдийн засагч Адитиа Матту саяхан сэтгүүлчдэд өгсөн ярилцлагадаа:

- Бусад томоохон эдийн засгийн өсөлтийн хурд саарсан нөхцөлд Хятадын эдийн засгийн өсөлт нь бүс нутгийн эдийн засаг болон дэлхийн эдийн засгийн хөгжилд чухал ач холбогдолтой юм.  Матту:

Хятад улс бүс нутгийн эдийн засгийн хөгжилд маш чухал үүрэг гүйцэтгэж байна. Зүүн Ази, Номхон далайн бүс нутгийн эдийн засгийн байдлын талаарх Дэлхийн банкны хамгийн сүүлийн тайланд, тус бүс нутгийн эдийн засгийн үзүүлэлт энэ онд хүчтэй байгаа ч дэлхийн эдийн засгийн өсөлт удааширч, түүхий эдийн үнийн өсөлт, инфляцийн тогтвортой байдлаас үүдэн санхүүгийн нөхцөл байдал хүндрэх зэрэг хүчин зүйлсээс шалтгаалж чирэгдэх магадлалтай байна. Энэ хүрээнд Хятадын эдийн засгийн үзүүлэлт гайхалтай байгаа нь бүс нутгийн эдийн засгийн хөгжилд тус дэм үзүүлэх болно.

Зүүн Ази, Номхон далайн бүс нутгийн хөгжиж буй орнуудын эдийн засгийн өсөлт өнгөрсөн онд 3.5 хувь байснаас энэ онд 5.1 хувь болж, Хятадын эдийн засгийн өсөлтөд түлхэц үзүүлэв. Эдгээрээс энэ онд Хятадын эдийн засгийн өсөлт 5.1 хувьд хүрч, Хятадаас бусад бүс нутгийн эдийн засгийн өсөлтийн хурд өнгөрсөн онд 5.8 хувиас энэ онд 4.9 хувьд хүрч буурах төлөвтэй байна гэж Дэлхийн банк тооцоолов.

  Матту басхүү хэлэхдээ:

- Хятад улс нээлттэй байдлаа өргөтгөж, олон улсын худалдаа болон дэлхийн эдийн засгийн өсөлтийг ахиулахад нааштай хувь нэмэр оруулахыг шаардаж байна. Бүс нутгийн эдийн засгийн иж бүрэн түншлэлийн хүрээнд Хятад улс зах зээлээ нээсэн нь бүх талууд ашигтай худалдааны харилцаа тогтооход хамтран ажиллах боломжийг олгосон юм.

  Маттугийн үзэж байгаагаар:

- Хятад улс өндөр чанартай хөгжлийг ахиулах хүчин чармайлт нь урт хугацааны алхам юм. Хятадын зорьж байгаа зүйл бол илүү өргөн хүрээтэй,  тогтвортой хөгжил юм.

 Бид Хятадын эдийн засгийн өсөлтийн хэтийн төлөвийг өөдрөгөөр харж байна

Бид Хятадын зах зээлийн чадавхи, эрч хүч, тэсвэр хатуужилд сэтгэл хангалуун байгаа бөгөөд Хятадын эдийн засгийн урт хугацааны өсөлтийн хэтийн төлөвийг өөдрөгөөр харж байна гэж Саудын Арабын Суурь Аж Үйлдвэрийн Корпорацийн гүйцэтгэх захирал Абдулла Хамман Аль-Фаж саяхан тусгай ярилцлагадаа дурдсан байна.

Saudi Basic Industries Corporation нь Саудын Араб, тэр байтугай дэлхийд химийн тэргүүлэгч компани болох бөгөөд 1980-аад оны эхээр Хятадын зах зээлд нэвтэрч, Хятадын эдийн засгийн өсөлтийн гэрч болсон байна. Аль-Фажи:

- Хятадын эдийн засаг дэлхийд хоёрдугаарт жагсдаг. Хятад улс олон жилийн турш дэлхийн хамгийн том үйлдвэрлэгч орон гэсэн статусаа хадгалж, эдүгээ голын дээд болон доод урсгалыг хамарсан аж үйлдвэрийн ханган нийлүүлэлтийн иж бүрэн системийг бүрдүүлсэн байна. Хятадын эдийн засгийн тогтвортой байдал, хөгжил нь бусад орны хувьд чухал ач холбогдолтой. SABIC Хятадын эдийн засгийн хөгжилд ихээхэн анхаарал хандуулсаар иржээ. Хятад улс өндөр чанартай хөгжлийг үргэлжлүүлэн дэмжиж, хөгжлийн шинэ хэв маягийг бий болгохын төлөө  Хятад улстай хамтын ажиллагаагаа улам гүнзгийрүүлэхийг хүсэж байна.

Хятад улсын "Бүс ба зам" санаачилга болон Саудын Арабын "Алсын хараа 2030"-ын хамтын бүтээн байгуулалтад нийцэж байгаа нь хүмүүсийн зоригийг хөвчилж байгаа юм. Тус компани орон нутгийн бизнесээ өргөжүүлэхийн зэрэгцээ технологийн шинэчлэлд хөрөнгө оруулахад анхаарлаа хандуулах болно. Хятад, Саудын Арабын түншлэлийн харилцаа тасралтгүй гүнзгийрч байгаа нь хоёр талын худалдааны тогтвортой өсөлтийг үр дүнтэй ахиулж, хоёр талын эдийн засгийн солилцоо, зах зээлийн хамтын ажиллагаанд асар их нөөц боломж бүрдүүлэв.

Хятад бол дэлхийн эдийн засгийн өсөлтийн чухал хөдөлгүүр

Анголын эдийн засагч Мануэль Роча сэтгүүлчдэд тусгай ярилцлага өгөхдөө:

- Хятад улс дэлхийн эдийн засгийн өсөлтийн чухал хөдөлгүүр мөртөө Хятадын эдийн засгийн хөгжлийн загвар нь Африк зэрэг хөгжиж буй бүс нутгуудад урам зориг авчирдаг гэж хэллээ.

Үндэсний статистикийн газрын 18-ны өдөр нийтэлсэн тоо баримтаас үзвэл энэ оны эхний улиралд Хятадын ДНБ өмнөх оны мөн үеийнхээс 4.5 хувиар өссөн байна. Үүнтэй холбогдуулан Роча:

- Хятадын эдийн засгийн цар хүрээг харгалзан үзвэл энэ өсөлт нь дэлхийн эдийн засагт чухал ач холбогдолтой бөгөөд Хятадын эдийн засгийн тэсвэр хатуужил, чадавхийг нотолж байна.

Хятад улс олон салбарын судалгаа, боловсруулалт, үйлдвэрлэлийн хамгийн том баазтай бөгөөд технологийн шинэчлэлийн салбарт тасралтгүй ахиц дэвшил гаргаж, үүний зэрэгцээ Хятадын экспортын бүтээгдэхүүн эрч хүчтэй хэвээр байна.

Роча:

- Хятад улс гадаад ертөнцөд дээд зэрэглэлийн нээлттэй байхыг тасралтгүй дэмжиж байгаа нь Хятадын эдийн засгийн уян хатан байдал, чадавхийг нэмэгдүүлэх чухал хүчин зүйл юм.

Анголын Католик Их Сургуулийн Судалгаа ба Шинжлэх Ухааны Судалгааны Төвийн захирал болсны хувьд Роча болон түүний нөхдүүд өнгөрсөн арванхоёрдугаар сард Хятадын хөгжлийн загварын тухай эрдэм шинжилгээний ажил хийж дуусган хэвлүүлж, Хятадын хөгжлийн загвар болон янз бүрийн салбарын хөгжлийн ололт амжилтыг тайлбарласан нь Анголын эрдэм шинжилгээний хүрээнийхэнд өөдрөг хариултыг төрүүлэв.

Африкийн эрдэмтдийн хувьд Хятадыг судлах нь зөвхөн эдийн засгийн тоо баримтаар хязгаарлагдах боломжгүй. Хятадын эдийн засгийн өсөлтийн загвар нь ард түмэнд үр өгөөжөө өгч, туйлын ядуурлыг арилгаж байгаа нь Африкийн орнуудын хувьд илүү судалгааны ач холбогдолтой гэж Роча онцолжээ.

Роча:

- Африкийн орнууд Хятадын загвараас суралцах боломжтой. Хятад улс дэд бүтцийн бүтээн байгуулалтад анхаарлаа хандуулж байгаа нь Африкийн эдийн засгийн өсөлтийн түлхүүр юм. Олон жилийн турш Хятад улс "Бүс ба зам санаачилга"-ын

бүтээн байгуулалтаар дамжуулан Африкийн орнуудын дэд бүтцийн бүтээн байгуулалт, эдийн засгийн хөгжилд тус дэм үзүүлсээр ирсэн байна.

Тэрээр басхүү:

- Африкийн эрдэмтэд Хятадын эдийн засгийн хөгжлийн загварыг маш их сонирхож байгаа бөгөөд Хятад улстай эрдэм шинжилгээний салбарын солилцоо, хамтын ажиллагаагаа нэмэгдүүлэхийг хүсэж буйн зэрэгцээ Хятадын загвар нь Африкийн нийгэм, эдийн засгийн хөгжилд урам зориг авчирдаг гэж Африкийн улам олон эрдэмтэд үзэж байна.