-Төрийн тамганы дог хийгээд будлиу бодлууд-

Төрийн ордны хойно байрлах Төрийн тамганы хөшөөг ОХУ-ын сэтгүүлчид муур гэж харснаас үүдэн энэ нийтлэл маань эхэлсэн билээ. Төрийн тамганы дог бариул нь арслан байх ёстой ч муур мэт барын дүрсийг төрийн тамганы хөшөөнд сийлсэн нь буруу мэт санагдав.

Мөн энэ оны нэгдүгээр сард Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдоржийн фэйсбүүк хуудсандаа төрийн тамганы зургийг анх удаа олон нийтэд дэлгэсэн нь иргэдийг маргалдахад хүргэсэн. Төрийн тамганы загвар арслан биш, бээжин хав байна хэмээх шүүмжлэлийг олoн иргэд хэлсэн юм. Нэгэн иргэн бичихдээ "Одооны бидний арслан гээд энд тэнд залаад байдаг энэ амьтан яаж ч харсан арслан шиг харагдахгүй байна. Манжийн дарлалын үед МОНГОЛ төрийн сүр хүчийг үгүйсгэж МОНГОЛ түмэний сүлд хийморийг үхүүлэх зорилгоор бээжин хавны дүрийг төрийн тамганы дог дээр арслан хэмээн алдаршуулан залсан гэдэг нь бараг үнэний хувьтай болов уу. Бээжин хавыг харж байсан хүмүүс одоо харвал ойлгох байх” гэжээ.

Манай улсад арслантай хөшөө маш их бий. Арслантай гүүрний арслан, Чингисийн талбай дахь Сүхбаатарын хөшөөг тойрсон арслангаас авахуулаад байгууллага бүрийн үүдэнд шахуу амаа ангайсан жижигхэн дөрвөлжин нөхдүүд олноороо байдаг. Энэхүү хөшөөг олон хүн бээжин хав шиг хэмээн шүүмжлэхийг сонсож байлаа.

Энэхүү арслантай хөшөөг барууныхан "Foo dog” гэдгээр нь мэднэ. Хятад, Япон зэрэг буддын шашин ихээхэн дэлгэрсэн газруудад энэхүү хөшөөг түүх соёлын дурсгалт газартаа ихээхэн хэрэглэдэг. Харин үүнийг нь барууныхан шашинтай холбож бус нохойтой холбож ойлгосноос үүдэн "Foo dog” хэмээн нэрлэсэн болов уу. Угтаа бол барууныхны "Foo dog” гэж нэрлэсэн энэхүү арслантай хөшөөг Хятадууд "Chinese guardian lions” гэдэг бол Япончууд "Komainu” гэж нэрлэдэг байна. Амаа ангайж нэг хөлөө бөмбөг дээр тавьсан эсвэл амаа хаасан байдалтай хоёр янзын хөшөө байдгийг буддын шашин дэлгэрсэн азийн орныхон хамгаалагч арслан гэж үздэг. 14 дүгээр зуун буюу буддын шашны дэлгэрлийн үеэр Япон, Хятадад түгээмэл хэрэглэгдэж эхэлсэн гэж түүхчид үзжээ.

Энэхүү арслантай хөшөөний талаарх буруу тайлбар нь "Эрт үедээ хааны хатад тэжээдэг, эрх бяцхан нохой байсан нь бээжин хав. Харц ардууд тэжээхийг хориглодог байсан гэлцэх Бээжин хав нохойноос уг хөшөөний санааг авсан гэж тайлбарлах түүхчид байдаг байна. Тиймдээ ч энэхүү хөшөө нь Хятадын хааны ордон буюу хориотой хотод нэлээд хэд байдаг бөгөөд хатадын өргөөний үүдэнд ихэвчлэн байршуулсан гэх. "Foo dog” гэгчийн тайлбарыг Wikipedia хуудаснаас авч үзвэл Хятадын чоу чоу, бээжин хав, шарпей болон японы Чин хэмээх үүлдэрийн ноход болон төвд спаниел гэх нохойн үүлдэртэй төстэй” гэж тайлбарлажээ.

Харин арслантай хөшөөний талаарх үнэн тайлбар бол буддын шашинтай холбоотой юм. Буддын шашинд уулын цагаан арслан гэх ойлголт бий. Баян Намсрай бурхны унаа нь уулын цагаан арслан байдаг. Мөн Шүгдэн сахиусын унаа ч адил цагаан арслан байдаг. Баян Намсрай бурханы унаа болох цагаан арслантай ижил харагддаг учраас Хятадууд Бээжин хавыг мөнгөний нохой гэж бэлэгшээдэг байна. Монголчууд ч мөн адил ийн бэлгэдлээр Баян Намсрай бурхны унаа болох цагаан арсланг нэгтийн мөнгөн дэвстгэрт дээр оруулсан нь бий. Тэд бол бээжин хав бус Баян Намсрай бурхны уналга уулын цагаан арслан юм.

Тэгэхээр энд тэнд харагдах арслантай хөшөөг барууныхан "Foo dog” хэмээн нэрлэсэн хэдий ч буддын шашин түгээмэл дэлгэрсэн улсууд энэхүү хөшөөг хамгаалагч арслан, Баян Намсрай бурхан болон Шүгдэн сахиусын уналга хэмээн хүндэлж иржээ. Харин эндээс бас нэгэн үл ойлголцох асуудал үүсдэг нь уулын цагаан арслан нь үнэхээр арслан байв уу эсвэл төвдийн ууланд байх гарж нохой байв уу гэдэг нь сонирхолтой.


Уулын цагаан арслангийн талаар Төвдийн лам нарын дунд нэгэн домог байдаг нь уул ус сүйдэж, газрын хөрс мөс цасанд хучигдаж, иргэд зовлон шаналалд автаж байх үед сүрлэг цагаан гарж нохой унасан бурхан тэнгэрээс бууж ирээд бүх зүйлийг хэвийн сайхан болгосон хэмээх домог байдаг байна. Тиймдээ ч Төвд орон гарж нохойг дээдэлж, улсынхаа далбаанд хүртэл оруулсан ажгуу.


Өмнөх нийтлэлийг ЭНД-ээс уншина уу.

- See more at: http://society.time.mn/content/49023.shtml#sthash.IVvoOI0d.dpuf