Ord.mn | Mongolian Mining
| English |  Mobile |  Rss

Уул уурхайн донтолт

(MINING MANIA) 

Миний "defacto” нэвтрүүлгийн анхны зочин, алдарт улс төр судлаач Параг Ханна анх удаа Монголиа гэдэг улс Майньголиа (Minegolia) болно гэж бичсэн юм. Гэхдээ Майньголиа улсын хүн бүр байгалийн баялгийнхаа хөгжил, шимийг хүртэх эсэх нь засаглал аль хэр тунгалаг байхаас хамаарах тухай Чили улсын жишээ болгож ярьж билээ. (www.jargaldefacto. com-д орж бүтнээр нь харна уу) 

Эдүгээ Монгол Улс үнэхээр бүхэлдээ нэгэн том уурхай буюу Minegolia болж, хүн бүрийн амьдрал уул уурхайгаас шууд ба шууд бусаар хамааралтай болчихлоо. Улсын төсвийн орлогын ихэнх хэсэг уул уурхайн компаниудын татвар, хураамжийн төлбөрөөс бүрдэх боллоо. Монгол Улс нүүрсээ зараад анх удаа 40 жилийн турш зэсийн баяжмалаа гаргаснаас илүү орлогыг 2011 оноос олж эхэллээ. (Moncoal-ia)

Нийгмийн хамгаалал, хөдөлмөрийн яамны мэдээллээр 2010 оны байдлаар ажил лах хүчний 3.3 хувь буюу 34.1 мянган хүн уул уурхай, олборлолтын салбарт ажиллаж байна. Харин Швейцарийн хөгжлийн агентлагийн "Тогтвортой бичил уурхай” төсөл болон Ашигт малтмалын газрын өнгөрсөн оны албан ёсны мэдээллээр манай улсад 73 мянган хүн ашигт малтмалыг гар аргаар олборлож, 100 мянган хүн орлогоо нэмэгдүүлэхийн тулд улирлын чанартай үйл ажиллагаа эрхэлж байна. 



Ямар ч гэсэн нийт монголчуудын бараг аравны нэг нь эдүгээ уул уурхайн олборлолт явуулж байгаагийн ихэнх нь бидний хэлдгээр "нинжа” нар ажээ. Тэд бараг бүх аймагт (21-ээс 19-д нь) "ажиллаж” Дундговь, Дорноговь, Хэнтий аймгуудад жоншоор, бусад аймгуудад нь алтаар төрөлжиж, ихэнх нь том компаниудын орхисон газруудад алтны олборлолт явуулж байна. Өнгөрсөн онд Монгол Улс даяар олборлосон 20 гаруй тонн алтны гуравны нэг нь буюу 6.5 тон алтыг нинжа нар (ШХА-гийн мэдээлэл) олборложээ.

Харин том компаниуд нүүрсээ олборлон Хятад руу 130 хүртэл тонн даацтай ачааны машинаар зөөж байна. Тавантолгойгоос олборлож буй бүх нүүрсийг урд хилийн Гашуунсухайт боомтоос дотогшоо 20 км зайд орших Цагаан хад гэдэг газар аваачиж овоолдог. Ганцхан Ухаахудагаас ирэхдээ засмал замаар, бусад нь тус тусын шороон замаар галт тэрэгний тас ралтгүй цуваа мэт ирж нүүр сээ буулгаад буцдаг ажээ. Дараа нь гаалийн шалгалтын дараа дахиж ачаад Гашуунсухайтын цаад талд байгаа Хятадын Ганц модны боомтоор ордог ажээ.

Эдүгээ шороо тоосондоо дарагдсан энэ Цагаан хад гэдэг газар ирдэг олон мянган ачааны машины ачаа буулгаж, хооллож ундлах цэгийг саяхан очсон сэтгүүлчид "гамшгийн бүс” гэж нэрлэжээ. Өнгөрсөн долоо хоногт Байгаль орчин, аялал жуулчлалын шинэ сайд тэнд очиж асуудлыг ашгүй нэг нэрээр нь нэрлэж, "хавиргаар нь тавьж” байлаа.

Яг үнэндээ Монгол Улсын хамгийн том экспортын "лонхны хүзүү” болон гацааж буй Цагаан хад гадэг газар бол өнөө- гийн УИХ, Засгийн газар, түүний яам, агентлагуудад ажиллагсдын ур чадвар, мэдлэг чадавхи, хоорондын уялдаа холбоо, иргэдэдээ хэрхэн үйлчилж байгаагийн хамгийн амьд, хамгийн "хар тоостой” жишээ юм. 

Хэвийн бөгөөд тасралтгүй үйл ажиллагаатай төр засаг бол хамгийн том, хамгийн чухал экспортын асуудлыг шийдэхдээ эхлээд дэд бүтцээ байгуулж, (уг нь эрсдэлээ тооцоод худалдан авагчч ганцхан талын буюу өөрийнх нь хөрөнгөөр бариулж, сүүлд нь борлуулалтын орлогоос төлөх нөхцөлөөр зам бариулах нь оновчтой байсан), байгаль орчин, хүн амын эрүүл ахуйн нөхцөлийг хангахаар тооцож, хил гаалийн холбогдох дэд бүтцийг байгуулаад, экспортолж эхлэх ёстой байсан. Тавантолгойн нүүрсийг одоогоор гурван аж ахуйн нэгж олборлож байгаагаас "Энержи ресурс” л нүүрсээ хилийн үнээр өгдөг учир хил хүртэл 250 гаруй км засмал замыг өөрийн хөрөнгөөр барьж, бусад машинуудаас татвар болгож нэг удаа 500 мянган төгрөг авч байна. Харин суудлын автомашинууд "ӨМӨ” гэсэн дугаартай л биш бол 20 мянган төгрөгийн татварыг "Энержи ресурс” компанид төлдөг аж. "Тавантолгой” ХК нь уурхайн аман дээр нүүрсээ зардаг учир зам болон тээврийн асуудал тэдэнд хамаагүй. Тээврийн гэх компаниуд нь улсаас тусгай зөвшөөрлөө авчихсан учир хувь хүмүүстэй дэд гэрээ хийдэг ажээ. Хувь хүн өндөр төлбөртэй замаар явах сонирхолгүй байдаг. 

"Эрдэнэс Тавантолгой” гэж улсын компани яваандаа өөрийн зам барих төлөвлөгөөтэй гэнэ. Тавантолгойг хуваах тутам өөр өөрийн зам, цахилгаан станц гэх мэт дэд бүтэцтэй болох хандлагатай болжээ. Уг нь энэ бүхнийг зохицуулах төрийн байгууллагууд байдаг ч бие бие рүүгээ түлхсээр сууна. Монголчууд олдохоороо өлдөнө гэдэг нь болж байна.

Монголын төр засгийн уул уурхайн удирдлагын бодлогын хэрэгжилт иймэрхүү маягаар явж, уул уурхайн үйл ажиллагааны байгалийн хор хөнөөлийг үл тоож байгаа цөөхөн хэсэг нь уул уурхайгаас баяжиж, ихэнх хэсэг нь хишгийг нь хүртэхгүй байгаатай нийлээд иргэдийн дунд Mining Phobia буюу уул уурхайн айдас бий болж эхэллээ. Төр засгаас уул уурхайн хөгжлийн асуудлаар төсөл бүрээр нь хөөцөлдөхөөс гадна нэгдсэн бодлоготой ажиллах цаг болжээ. Хариуцлагатай уул уурхай, ногоон уул уурхай, компанийн нийгмийн хариуцлагын тухай Канад, Австрали улсуудын Засгийн газруудын тодорхой санаачилга, жишээнээс тусган авч, уул уурхайн холбогдолтой хууль журмуудаа цогц, боловсронгуй болгох шаардлагатай байна.
Д.Жаргалсайхан 
Уул уурхайн донтолт
Та Like дарж уул уурхайн мэдээллийг өдөр болгон facebook-ээр дамжуулан авах боломжтой


URL


АНХААРУУЛГА: Уншигчдын бичсэн сэтгэгдэлд Ord.mn хариуцлага хүлээхгүй болно. ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдлийг админ устгах эрхтэй. Сэтгэгдэлтэй холбоотой санал гомдлыг 7711-0505 утсаар хүлээн авна.

Сэтгэгдлүүд:

Сэтгэгдэл нэмэх
Шинэ мэдээ
Газрын тосны үнэ огцом өсжээ

 ЛОНДОН, 2025 оны зургаадугаар сарын 13 /Reuters/. Израилын ...

2025 оны 06 сарын 13, 16 цаг 16 минут
Д.Трамп: Хятад улс газрын ховор элемент нийлүүлнэ

 ВАШИНГТОН, 2025 оны зургаадугаар сарын ...

2025 оны 06 сарын 12, 11 цаг 45 минут
“Эрдэнэс Тавантолгой“ ХК 44.8 мянган тонн эрчим хүчний нүүрс арилжлаа

 "Эрдэнэс Тавантолгой" ХК энэ сарын 6-ны өдөр Монголын Хөрөнгийн ...

2025 оны 06 сарын 11, 11 цаг 37 минут
БНХАУ-д гангийн эрэлт буурч, коксжих нүүрсний үнэ 2016 оноос хойших доод түвшинд хүрлээ

 Ган арматурын үнэ сүүлийн найман жилийн доод түвшинд дөхжээ. ...

2025 оны 06 сарын 10, 09 цаг 51 минут
ОПЕК+ найман орон шийдвэрээ цуцалж магадгүй

 ОПЕК+ бүлгийн найман гишүүн орон дэлхийн газрын тосны зах зээл дээрх ...

2025 оны 06 сарын 09, 08 цаг 41 минут
Уул уурхайн тээвэрлэлтийг бүрэн зогсоож, шалгана

  Говийн бүсийн чиглэлд уул уурхайн тээвэрлэлтийг бүрэн зогсоож, ...

2025 оны 06 сарын 09, 08 цаг 38 минут
Уул уурхайн бүтээгдэхүүний биржээр төмрийн хүдрээс бусад арилжаа амжилтгүй хэвээр байна

 Өнгөрсөн долоо хоногт Уул уурхайн бүтээгдэхүүний биржийн арилжаа ...

2025 оны 06 сарын 04, 14 цаг 42 минут
АНУ ган, хөнгөн цагааны татварыг 50 хувьд хүргэж нэмэгдүүлжээ

 ВАШИНГТОН, 2025 оны зургаадугаар сарын 4 /BBC/. АНУ-ын ...

2025 оны 06 сарын 04, 13 цаг 06 минут
Баялаг дагасан парадокс ба улс төрийн хайчин дундах парламент

  Ер нь, монгол хүн бүхий л түүхийнхээ туршид хэзээ ч хөрөнгөтэй байж ...

2025 оны 06 сарын 03, 13 цаг 13 минут
Ховор элементээр “хэн” хамгийн баян бэ?

  Газрын ховор элемент. Энэ үгийг сүүлийн жилүүдэд бид маш сайн ...

2025 оны 06 сарын 03, 12 цаг 27 минут
"OPEC+"-ийн санаанд оромгүй шийдвэр

  Газрын тос олборлогч орнуудын хамтарсан бүлэг өнгөрсөн амралтын ...

2025 оны 06 сарын 03, 11 цаг 32 минут
2025 оны 06 сарын 02, 18 цаг 05 минут
Хармагтайн хувь зарагдах уу? Xanadu-д Bastion Mining 160 сая ам.долларын санал тавилаа

  Австралийн хөрөнгийн биржид бүртгэлтэй Xanadu Mines компани нь ...

2025 оны 06 сарын 02, 09 цаг 35 минут
О.Алтангэрэл: "Рио тинто"-той хийж буй арбитрын маргаан ирэх есдүгээр сард эцэслэгдэнэ

  Монгол Улсын Засгийн газар "Рио тинто" хоорондын арбитрын маргаан ...

2025 оны 05 сарын 30, 11 цаг 54 минут
2025 оны 05 сарын 28, 19 цаг 35 минут
2025 оны 05 сарын 28, 12 цаг 00 минут
2025 оны 05 сарын 27, 18 цаг 43 минут
Гайанагийн газрын тосны төлөөх өрсөлдөөн ширүүсчээ

  Гайана улсын нутагт 1 их наяд долларын өртөг бүхий газрын тосны ...

2025 оны 05 сарын 27, 16 цаг 32 минут
2025 оны 05 сарын 27, 13 цаг 05 минут
“Ухаахудаг” нийтийнх, “Шангрила” тэднийх…

  Ер нь бол, түүнийг өнөөдөр огцруулж байгаа ашиг сонирхлын нэгдлүүд ...

2025 оны 05 сарын 27, 13 цаг 02 минут
Хашаанд тарьсан мод хатаад байвал яах вэ

  Хавар манай орны хувьд цаг агаарын хувьд хувирамтгай олон янз ...

2025 оны 05 сарын 26, 14 цаг 24 минут
Агаарын бохирдол бууруулах ажлыг дулааны улиралд үргэлжлүүлэх Дулаанбаатар аян эхлүүлнэ

  Нийслэл Улаанбаатар хотын агаарын бохирдлыг бууруулах, дэд бүтцийн ...

2025 оны 05 сарын 21, 16 цаг 04 минут
Хамтарсан Засгаа хадгалж үлдэж байж хөгжил ярина

Монголын улс төр сүүлийн өдрүүдэд ойрд байгаагүйгээрээ улайсаж байна. ...

2025 оны 05 сарын 21, 10 цаг 43 минут
2025 оны 05 сарын 21, 10 цаг 15 минут
Европын Холбоо Оросын ураны импортыг зогсоох уу?

 2024 онд Европын Холбоо Оросоос нийт 700 сая еврогийн ураны ...

2025 оны 05 сарын 20, 15 цаг 57 минут
“Rio Tinto” компани Чилийн литийн төсөлд хөрөнгө оруулна

  САНТЬЯГО, 2025 оны тавдугаар сарын ...

2025 оны 05 сарын 20, 13 цаг 44 минут
Газрын тос боловсруулах үйлдвэрийн 4 дүгээр багц ажлыг эхлүүлжээ

 Газрын тос боловсруулах үйлдвэрийг барихад зөвхөн Энэтхэг, Хятадын ...

2025 оны 05 сарын 20, 13 цаг 42 минут
Л.Оюун-Эрдэнэ: Миний итгэл үнэмшил, үзэл санаа, тэмцлийг мөхөөж чадахгүй

 Ерөнхий сайдын хүүгийн сүйн бөгж солилцож, түүнийгээ сошиал орчинд ...

2025 оны 05 сарын 20, 10 цаг 15 минут
Хятад, Монголын Ганцмод-Гашуунсухайт боомтын хил дамнасан төмөр замын шавыг тавилаа

Хятад, Монголын эрчим хүчний хамтын ажиллагааны чухал суваг болох Хятад, ...

2025 оны 05 сарын 19, 00 цаг 02 минут
Гадаадын сэтгүүлчдийг гайхшируулсан Или орчин үеийн ухаалаг эрүүл мэндийн төв

"Хятадтай танилцах аялал" олон улсын хэвлэл мэдээллийн солилцооны төслийн ...

2025 оны 05 сарын 18, 23 цаг 57 минут
”Хятадтай танилцах аялал” -ын Өвөр Монгол дахь аялал нээлтээ хийв

Хятадын Кибер орон зайн удирдлагын сүлжээний харилцааны товчооноос ...

2025 оны 05 сарын 18, 23 цаг 55 минут
”AI эмчилгээ” биднээс хэр хол байна вэ

"AI+ эм  эмнэлэг" гэхээр таны санаанд юу орж ирдэг вэ?  ...

2025 оны 05 сарын 18, 23 цаг 51 минут
Өвөр Монголоос сансрын нисэгч төрлөө

Өвөр Монголын анхны сансрын нисэгч Ван Же   Сансрын нисэгч Чэнь ...

2025 оны 05 сарын 18, 23 цаг 46 минут
”Шэньжөү-20”-ын түүхэн цуурай!

"Шэньжөү-19" нисэгчтэй сансрын хөлөг 04-р сарын 30-ны өглөөний 04:00 цагт ...

2025 оны 05 сарын 18, 23 цаг 43 минут
Хятадын гадаад дахь агуулах гадаадын хэрэглэгчдэд түргэн шуурхай үйлчилж байна

Хил дамнасан цахим худалдааны хөгжлийг дэмжих, хил дамнасан буухиа ...

2025 оны 05 сарын 18, 23 цаг 40 минут
1970-2025, ”Дүнфанхун-1”-ээс ”Шэньжөү 20” хүртэл

Хятадын анхны хиймэл дагуул ”Дүнфанхун-1”-ийг амжилттай ...

2025 оны 05 сарын 18, 23 цаг 34 минут
Өнөөдөр Хятадын сансар судлалын гурван том баярт үйл явдал давхацаж байна

2025 оны 4-р сарын 24-ны өдөр нь Хятадын арав дахь сансрын өдөр ...

2025 оны 05 сарын 18, 23 цаг 31 минут
ӨМӨЗО-ны анхны сансрын нисгэгч Ван Же ”Шэньжөү 20”хөлгийн гишүүнээр ажллана

"Шэньжөү 20" нисэгчтэй сансрын нислэгийн хэвлэлийн бага хурал 04-р сарын ...

2025 оны 05 сарын 18, 23 цаг 28 минут
2025 оны 05 сарын 18, 23 цаг 25 минут
2025 оны 05 сарын 18, 23 цаг 23 минут
2025 оны 05 сарын 18, 23 цаг 19 минут
2025 оны 05 сарын 18, 23 цаг 17 минут
2025 оны 05 сарын 18, 23 цаг 12 минут
2025 оны 05 сарын 18, 23 цаг 09 минут
Бичил хуванцар гадаад далайн ёроолоор бүхэлд нь тарсан байна

  Бичил хуванцар гадаад далайн гадаргаас эхлээд 7000 метрийн гүн дэх ...

2025 оны 05 сарын 15, 14 цаг 07 минут
Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ БНХАУ-ын ӨМӨЗО-ны Ганцмод боомтод ажиллалаа

  Ерөнхий сайдад “Чайна Энержи” групп компанийн ТУЗ-ийн ...

2025 оны 05 сарын 15, 10 цаг 28 минут
2025 оны 05 сарын 14, 12 цаг 03 минут
2025 оны 05 сарын 14, 11 цаг 08 минут
ТАНИЛЦ | Төрийн эзэмшил 50 хүртэлх хувь байх боломжтой ОРДУУД

 Үндэсний Баялгийн сангийн тухай хууль хэрэгжиж эхэлсэнтэй ...

2025 оны 05 сарын 13, 12 цаг 18 минут
Л.Оюун-Эрдэнэ томоохон төсөл, үйлдвэрийн цогцолборт ажиллав

  Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ Говийн бүсийн зөвлөлийн анхдугаар хуралд ...

2025 оны 05 сарын 13, 12 цаг 07 минут
http://www.ord.mn

Санал асуулга

Тавантолгойн хувьцааг иргэдэд бэлнээр тараах нь зөв үү?

Зөв
Буруу
Мэдэхгүй

 
Ханшийн мэдээ
Гадаад хувьцаа
Нью йоркын хөрөнгийн бирж
Нэр Хаалт Өөрчлөлт
BHP Billiton
Ivanhoe Mines
90.53
23.3
1.44
0.00
Австралийн хөрөнгийн бирж
Нэр Хаалт Өөрчлөлт
General Mining Corp
Aspire Mining Limited
0.145
0.52
0.00
-0.02
Лондонгийн хөрөнгийн бирж
Нэр Хаалт Өөрчлөлт
Petro Matd Limited
polo Resources Limited
123.5
5.4
0.00
0.02
Хонконгийн хөрөнгийн бирж
Нэр Хаалт Өөрчлөлт
Mongolian Mining Corporation
Mongolia Energy
9.59
1.14
0.00
-0.06
Торонтогийн хөрөнгийн бирж
 
Шинэ бүтээл

“Этик” продакшны залуус "улсын нууц"-ыг сөхлөө
Металлын ханшийн мэдээ
Нүүрсний ханшийн мэдээ
Уул уурхайн ТОП 25 компани