Ord.mn | Mongolian Mining
| English |  Mobile |  Rss

Тувагийн нүүрс манайхтай өрсөлдөх үү

Тувагийн нүүрс манайхтай өрсөлдөх үүСаяхан миний бие албан ажлаар ОХУ-ын хамгийн алслагдсан субьектын нэг болох Бүгд Найрамдах Тува улсын Кызыл хотноо очоод ирлээ. Улаанбаатараас Кызыл руу санасныг бодвол хүндрэл багатай, хурдан очдог юм байна. Эндээс 14 цагт "Аэромонголия" компанийн онгоцоор хөөрөөд Упаангомд нутгийн цагаар 16:40-д бууж шууд нисэх буудлаасаа автомашинаар гараад оройн 22:00 цаг гэхэд Кызылд очсон байв.
 
Тувагийн хүн ам нь ердөө 310 мянга орчим хэдий ч 170 мянга хавтгай дөрвөлжин км нутагтай (өөрөөр хэлбэл манай Өмнөговь аймгаас арай их), манай улстай 1300 гаруй км хиллэдэг.
 
Төвөөс хэт алслагдсан, дээр нь дэд бүтэц хөгжөөгүй (Кызылээс Транссибирийн төмөр замын хамгийн ойрын өртөө хүртэл 400 гаруй км) зэрэг учир шалтгаанаас болоод үйлдвэрлэл бараг хөгжөөгүй. Гэхдээ Сибирийн тайгын өмнөд хэсэг учир ой мод ихтэй, хөрсөн дороо нүүрс, алт, төмрийн хүдэр, өнгөт металл зэрэг асар их баялагтай. Тухайлбал сайн чанарын чулуун нүүрсний илрүүлсэн нөөц нь хэдэн тэрбум тонн. Харамсалтай нь тэдгээрийг олборлоод ОХУ-ын аж үйлдвэр хөгжсөн төвүүдэд хүргэх, экспортод гаргах боломжгүй тул төмөр зам барих асуудал хурцаар тавигдаад байна.
 
Чулуун нүүрсний хамгийн их нөөцтэй Элегестийн ордын лицензийг Р.С.Байсаровын толгойлдог "Тувагийн эрчим хүчний аж үйлдвэрийн корпораци"(ТЭПК) эзэмшдэг бөгөөд олборлосон нүүрсийг экспортлох, хүнд аж үйлдвэр хөгжсөн төвүүддээ хүргэх зорилгоор Элегест-Кызыл-Курагино (Трансоибирийн төмөр замын өртөө) гэсэн 410 км урттай, жилдээ 15 сая тонн ачаа тээвэрлэх хүчин чадалтай төмөр замыг таван жилийн дотор барьж ашиглалтад оруулахаар төлөвлөж байгаа гэнэ. Төмөр зам нь Саяны нуруугаар дайрах тул олон тунель, гүүр барих шаардлагатай учраас инженерийн хувьд нилээд
төвөгтэйд тооцогддог юм билээ. Энэ төмөр замыг барихтай холбогдуулж Транссибирийн төмөр замын зүүн хэсгийг шинэчлэх, Алс Дорнодын Номхон далайн эрэг дэх нүүрс ачих зориулалттай Ванино зэрэг хэд хэдэн боомтыг өргөтгөх ажил мөн давхар хийгдэх юм байна. Төмөр зам барих ажлын 24 хувийгхувийн хөрөнгө оруулагч (өөрөөр хэлбэл Р.С.Байсаровын толгойлдог ТЭПК), 24 хувийг Оросын Засгийн газар, үлдсэнийг нь бусад эх үүсвэр (зээл, гадаа-дын хөрөнгө оруулалт г.м.)-ээс санхүүжүүлэхээр төлөвлөж байна. Уг төслийн 24 хувь буюу 89 тэрбум рубль гаргах шийдвэрийг ОХУ-ын Засгийн газар 2014 оны долдугаар сарын 14-нд гаргажээ. Гэхдээ эдийн засгийн өнөөгийн хүндрэлтэй байдлаас болоод төслийн санхүүжилт хэзээ эхлэх нь бас тодорхойгүй байна.
 
Мөн нүүрсийг манай нутгаар дамжуулан БНХАУ-д экспортлох асуудлыг сүүлийн үед их ярьж, судалж байна. Үүний тулд
нэгдүгээрт, Кызыл-Улаангом-Ховд-Булган-Өрөмч;
хоёрдугаарт, Кызыл-Мөрөн-Эрдэнэт гэсэн маршрутыг судалж байна. Өрөмч хүртэл барих төмөр замын санхүү-эдийн засгийн үндэслэлийг ОХУ-ын ШУА-ийн Сибирийн салбарын харъяа Тувагийн байгалийн нөөцийг иж бүрэн ашиглах хүрээлэн боловсруулаад байгаа бөгөөд ОХУ-ын Ерөнхийлөгч В.В.Путин 2014 онд Шанхайд БНХАУ-ын удирдлагад санал болгосон юм билээ. Уг замын урт нь 1810 км, үүнээс Кызылээс улсын хил хүртэл 310 км, улсын хилээс Улаангом хүртэл 130 км, Улаангомоос Ховд хүртэл 240 км, Ховдоос Булган хүртэл 430 км, Булганаас Өрөмч хүртэл 700 км байх юм байна.
 
Монголын нутгаар өнгөрөх урт нь 800 км гэсэн тооцоо гарч байна. Жилдээ 28 сая тонн ачаа тээвэрлэх хүчин чадалтай гэнэ. Замыг таван жилийн дотор барина, нийт өртөг нь 452500 сая рубль гэж тооцоолжээ. Валютын ханшны хэлбэлзэлтэй энэ үед ам.доллараар хэд болохыг хэлэхэд хэцүү.
 
Кызыл-Мөрөн-Эрдэнэт гэсэн маршрутаар тодорхой судалгаа хийгдээгүй юм байна. Гэхдээ хэрэв Монголын тал улсын хил хүртлээ төмөр зам тавина гэвэл нүүрсний ордын хөрөнгө оруулагчид (жишээ нь ТЭПК) сонирхох нь дамжиггүй гэж Тувагийн Засгийн газрын тэргүүн Ш.В.Кара-Оол ярьж байна лээ. Манай Засгийн газар Эрдэнэтээс Овоот (өөрөөр хэлбэл Могойн голын нүүрсний орд) хүртэл 545 км төмөр замыг концессын нөхцөлөөр барих эр-хийг өнгөрсөн жил нэгэн компанид олгох шийдвэр гаргаад байгаа. Цаашаагаа Арцсуурь буюу улсын хил хүртэл 225 км юм билээ. Хэрэв энэхүү 200 гаруй км зам барих хөрөнгө оруулалтын асуудлыг шийдэх боломж байх юм бол Кызыл-Мөрөн-Эрдэнэт гэсэн төмөр зам баригдах магадлал өндөр гэж үзэж болно.
 
Эрдэнэт хүртэл (Эрдэнэтээс цааш гэж ойл-гож ч болно) төмөр зам тавигдчих юм бол манай нутаг дэвсгэр дээрх уурхайнуудын бүтээгдэхүүн болон Тувагийн нүүрсийг "Улаанбаатар төмөр зам"-аар Хятад руу, магадгүй нэг хэсгийг нь хойш нь Транссибирийн төмөр зам хүртэл тээвэрлээд улмаар ОХУ-ын Алс Дорнодын боомтууд хүргэх боломж нээгдэх бөгөөд энэ хэрээр "Улаанбаатар төмөр зам"-аар тээвэрлэх ачаа нэмэгдэж манайд нэмэлт ашиг орж таарна. Оросын тал Монголоор дам-жуулан БНХАУ руу нүүрс болон бусад төрлийн ачаа тээвэрлэх төмөр зам барих асуудлыг манай талд албан ёсоор тавиагүй байгаа бөгөөд хэрэв ийм санал албан ёсоор ирвэл тодорхой хариу өгөхийн тулд манай Зам, тээврийн яам болон холбогдох бусад байгууллага одооноос зохих судалгаа, тооцоо хийх хэрэгтэй байх.
 
Оросын нүүрсийг нутгаараа тээвэрлэх нь өөрсдөдөө өрсөлдөгч бий болгож байгаа юм биш үү гэдэг асуудал юуны өмнө гарна. Хэрэв нүүрсний чанар нь ойролцоогоор адил гэж үзэх юм бол тэднийх илүү алсаас тээвэрлэх учраас өртөг нь арай л өндөр байж таарна. Хэрэв оросууд манай нутгаар нүүрсээ тээвэрлэдэггүй юм аа гэхэд өөр арга зам олж л таарахаас гадна Хятадын хэрэглээг манайх бүрэн хангаж чадахгүй гэдгийг бас тооцох хэрэгтэй байх.
Хойд хөршөөс Монгол руу төмөр зам тавигдах юм бол тран-зит тээврээс ашиг олох, манай уул уурхайн үйлдвэрүүдийн бү-тээгдэхүүнийг экспортлох боломж нээгдэхээс гадна зам дагуухь бүс нутаг эдийн засгийн эргэлтэд өөрийн эрхгүй татагдан орох, их хэмжээний ажлын байр бий болох зэрэг олон эерэг нөлөө үзүүлэх байх л даа. Мэдээж бас сөрөг талууд байхыг ч үгүйсгэхгүй. Иймд хэрэв Оросын тал манай орны баруун хэсэгт төмөр зам барих санал тавих юм бол хэрхэх тухай шийдвэрээ манай төр, зас-гийн зохих байгууллагууд сайтар судлан гаргана гэдэгт найдаж байна.

Л.ХАНГАЙ /ҮНДЭСНИЙ ШУУДАН/
Тувагийн нүүрс манайхтай өрсөлдөх үү
Та Like дарж уул уурхайн мэдээллийг өдөр болгон facebook-ээр дамжуулан авах боломжтой


URL


АНХААРУУЛГА: Уншигчдын бичсэн сэтгэгдэлд Ord.mn хариуцлага хүлээхгүй болно. ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдлийг админ устгах эрхтэй. Сэтгэгдэлтэй холбоотой санал гомдлыг 7711-0505 утсаар хүлээн авна.

Сэтгэгдлүүд:

Сэтгэгдэл нэмэх
Шинэ мэдээ
Газрын тосны үнэ огцом өсжээ

 ЛОНДОН, 2025 оны зургаадугаар сарын 13 /Reuters/. Израилын ...

2025 оны 06 сарын 13, 16 цаг 16 минут
Д.Трамп: Хятад улс газрын ховор элемент нийлүүлнэ

 ВАШИНГТОН, 2025 оны зургаадугаар сарын ...

2025 оны 06 сарын 12, 11 цаг 45 минут
“Эрдэнэс Тавантолгой“ ХК 44.8 мянган тонн эрчим хүчний нүүрс арилжлаа

 "Эрдэнэс Тавантолгой" ХК энэ сарын 6-ны өдөр Монголын Хөрөнгийн ...

2025 оны 06 сарын 11, 11 цаг 37 минут
БНХАУ-д гангийн эрэлт буурч, коксжих нүүрсний үнэ 2016 оноос хойших доод түвшинд хүрлээ

 Ган арматурын үнэ сүүлийн найман жилийн доод түвшинд дөхжээ. ...

2025 оны 06 сарын 10, 09 цаг 51 минут
ОПЕК+ найман орон шийдвэрээ цуцалж магадгүй

 ОПЕК+ бүлгийн найман гишүүн орон дэлхийн газрын тосны зах зээл дээрх ...

2025 оны 06 сарын 09, 08 цаг 41 минут
Уул уурхайн тээвэрлэлтийг бүрэн зогсоож, шалгана

  Говийн бүсийн чиглэлд уул уурхайн тээвэрлэлтийг бүрэн зогсоож, ...

2025 оны 06 сарын 09, 08 цаг 38 минут
Уул уурхайн бүтээгдэхүүний биржээр төмрийн хүдрээс бусад арилжаа амжилтгүй хэвээр байна

 Өнгөрсөн долоо хоногт Уул уурхайн бүтээгдэхүүний биржийн арилжаа ...

2025 оны 06 сарын 04, 14 цаг 42 минут
АНУ ган, хөнгөн цагааны татварыг 50 хувьд хүргэж нэмэгдүүлжээ

 ВАШИНГТОН, 2025 оны зургаадугаар сарын 4 /BBC/. АНУ-ын ...

2025 оны 06 сарын 04, 13 цаг 06 минут
Баялаг дагасан парадокс ба улс төрийн хайчин дундах парламент

  Ер нь, монгол хүн бүхий л түүхийнхээ туршид хэзээ ч хөрөнгөтэй байж ...

2025 оны 06 сарын 03, 13 цаг 13 минут
Ховор элементээр “хэн” хамгийн баян бэ?

  Газрын ховор элемент. Энэ үгийг сүүлийн жилүүдэд бид маш сайн ...

2025 оны 06 сарын 03, 12 цаг 27 минут
"OPEC+"-ийн санаанд оромгүй шийдвэр

  Газрын тос олборлогч орнуудын хамтарсан бүлэг өнгөрсөн амралтын ...

2025 оны 06 сарын 03, 11 цаг 32 минут
2025 оны 06 сарын 02, 18 цаг 05 минут
Хармагтайн хувь зарагдах уу? Xanadu-д Bastion Mining 160 сая ам.долларын санал тавилаа

  Австралийн хөрөнгийн биржид бүртгэлтэй Xanadu Mines компани нь ...

2025 оны 06 сарын 02, 09 цаг 35 минут
О.Алтангэрэл: "Рио тинто"-той хийж буй арбитрын маргаан ирэх есдүгээр сард эцэслэгдэнэ

  Монгол Улсын Засгийн газар "Рио тинто" хоорондын арбитрын маргаан ...

2025 оны 05 сарын 30, 11 цаг 54 минут
2025 оны 05 сарын 28, 19 цаг 35 минут
2025 оны 05 сарын 28, 12 цаг 00 минут
2025 оны 05 сарын 27, 18 цаг 43 минут
Гайанагийн газрын тосны төлөөх өрсөлдөөн ширүүсчээ

  Гайана улсын нутагт 1 их наяд долларын өртөг бүхий газрын тосны ...

2025 оны 05 сарын 27, 16 цаг 32 минут
2025 оны 05 сарын 27, 13 цаг 05 минут
“Ухаахудаг” нийтийнх, “Шангрила” тэднийх…

  Ер нь бол, түүнийг өнөөдөр огцруулж байгаа ашиг сонирхлын нэгдлүүд ...

2025 оны 05 сарын 27, 13 цаг 02 минут
Хашаанд тарьсан мод хатаад байвал яах вэ

  Хавар манай орны хувьд цаг агаарын хувьд хувирамтгай олон янз ...

2025 оны 05 сарын 26, 14 цаг 24 минут
Агаарын бохирдол бууруулах ажлыг дулааны улиралд үргэлжлүүлэх Дулаанбаатар аян эхлүүлнэ

  Нийслэл Улаанбаатар хотын агаарын бохирдлыг бууруулах, дэд бүтцийн ...

2025 оны 05 сарын 21, 16 цаг 04 минут
Хамтарсан Засгаа хадгалж үлдэж байж хөгжил ярина

Монголын улс төр сүүлийн өдрүүдэд ойрд байгаагүйгээрээ улайсаж байна. ...

2025 оны 05 сарын 21, 10 цаг 43 минут
2025 оны 05 сарын 21, 10 цаг 15 минут
Европын Холбоо Оросын ураны импортыг зогсоох уу?

 2024 онд Европын Холбоо Оросоос нийт 700 сая еврогийн ураны ...

2025 оны 05 сарын 20, 15 цаг 57 минут
“Rio Tinto” компани Чилийн литийн төсөлд хөрөнгө оруулна

  САНТЬЯГО, 2025 оны тавдугаар сарын ...

2025 оны 05 сарын 20, 13 цаг 44 минут
Газрын тос боловсруулах үйлдвэрийн 4 дүгээр багц ажлыг эхлүүлжээ

 Газрын тос боловсруулах үйлдвэрийг барихад зөвхөн Энэтхэг, Хятадын ...

2025 оны 05 сарын 20, 13 цаг 42 минут
Л.Оюун-Эрдэнэ: Миний итгэл үнэмшил, үзэл санаа, тэмцлийг мөхөөж чадахгүй

 Ерөнхий сайдын хүүгийн сүйн бөгж солилцож, түүнийгээ сошиал орчинд ...

2025 оны 05 сарын 20, 10 цаг 15 минут
Хятад, Монголын Ганцмод-Гашуунсухайт боомтын хил дамнасан төмөр замын шавыг тавилаа

Хятад, Монголын эрчим хүчний хамтын ажиллагааны чухал суваг болох Хятад, ...

2025 оны 05 сарын 19, 00 цаг 02 минут
Гадаадын сэтгүүлчдийг гайхшируулсан Или орчин үеийн ухаалаг эрүүл мэндийн төв

"Хятадтай танилцах аялал" олон улсын хэвлэл мэдээллийн солилцооны төслийн ...

2025 оны 05 сарын 18, 23 цаг 57 минут
”Хятадтай танилцах аялал” -ын Өвөр Монгол дахь аялал нээлтээ хийв

Хятадын Кибер орон зайн удирдлагын сүлжээний харилцааны товчооноос ...

2025 оны 05 сарын 18, 23 цаг 55 минут
”AI эмчилгээ” биднээс хэр хол байна вэ

"AI+ эм  эмнэлэг" гэхээр таны санаанд юу орж ирдэг вэ?  ...

2025 оны 05 сарын 18, 23 цаг 51 минут
Өвөр Монголоос сансрын нисэгч төрлөө

Өвөр Монголын анхны сансрын нисэгч Ван Же   Сансрын нисэгч Чэнь ...

2025 оны 05 сарын 18, 23 цаг 46 минут
”Шэньжөү-20”-ын түүхэн цуурай!

"Шэньжөү-19" нисэгчтэй сансрын хөлөг 04-р сарын 30-ны өглөөний 04:00 цагт ...

2025 оны 05 сарын 18, 23 цаг 43 минут
Хятадын гадаад дахь агуулах гадаадын хэрэглэгчдэд түргэн шуурхай үйлчилж байна

Хил дамнасан цахим худалдааны хөгжлийг дэмжих, хил дамнасан буухиа ...

2025 оны 05 сарын 18, 23 цаг 40 минут
1970-2025, ”Дүнфанхун-1”-ээс ”Шэньжөү 20” хүртэл

Хятадын анхны хиймэл дагуул ”Дүнфанхун-1”-ийг амжилттай ...

2025 оны 05 сарын 18, 23 цаг 34 минут
Өнөөдөр Хятадын сансар судлалын гурван том баярт үйл явдал давхацаж байна

2025 оны 4-р сарын 24-ны өдөр нь Хятадын арав дахь сансрын өдөр ...

2025 оны 05 сарын 18, 23 цаг 31 минут
ӨМӨЗО-ны анхны сансрын нисгэгч Ван Же ”Шэньжөү 20”хөлгийн гишүүнээр ажллана

"Шэньжөү 20" нисэгчтэй сансрын нислэгийн хэвлэлийн бага хурал 04-р сарын ...

2025 оны 05 сарын 18, 23 цаг 28 минут
2025 оны 05 сарын 18, 23 цаг 25 минут
2025 оны 05 сарын 18, 23 цаг 23 минут
2025 оны 05 сарын 18, 23 цаг 19 минут
2025 оны 05 сарын 18, 23 цаг 17 минут
2025 оны 05 сарын 18, 23 цаг 12 минут
2025 оны 05 сарын 18, 23 цаг 09 минут
Бичил хуванцар гадаад далайн ёроолоор бүхэлд нь тарсан байна

  Бичил хуванцар гадаад далайн гадаргаас эхлээд 7000 метрийн гүн дэх ...

2025 оны 05 сарын 15, 14 цаг 07 минут
Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ БНХАУ-ын ӨМӨЗО-ны Ганцмод боомтод ажиллалаа

  Ерөнхий сайдад “Чайна Энержи” групп компанийн ТУЗ-ийн ...

2025 оны 05 сарын 15, 10 цаг 28 минут
2025 оны 05 сарын 14, 12 цаг 03 минут
2025 оны 05 сарын 14, 11 цаг 08 минут
ТАНИЛЦ | Төрийн эзэмшил 50 хүртэлх хувь байх боломжтой ОРДУУД

 Үндэсний Баялгийн сангийн тухай хууль хэрэгжиж эхэлсэнтэй ...

2025 оны 05 сарын 13, 12 цаг 18 минут
Л.Оюун-Эрдэнэ томоохон төсөл, үйлдвэрийн цогцолборт ажиллав

  Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ Говийн бүсийн зөвлөлийн анхдугаар хуралд ...

2025 оны 05 сарын 13, 12 цаг 07 минут
http://www.ord.mn

Санал асуулга

Тавантолгойн хувьцааг иргэдэд бэлнээр тараах нь зөв үү?

Зөв
Буруу
Мэдэхгүй

 
Ханшийн мэдээ
Гадаад хувьцаа
Нью йоркын хөрөнгийн бирж
Нэр Хаалт Өөрчлөлт
BHP Billiton
Ivanhoe Mines
90.53
23.3
1.44
0.00
Австралийн хөрөнгийн бирж
Нэр Хаалт Өөрчлөлт
General Mining Corp
Aspire Mining Limited
0.145
0.52
0.00
-0.02
Лондонгийн хөрөнгийн бирж
Нэр Хаалт Өөрчлөлт
Petro Matd Limited
polo Resources Limited
123.5
5.4
0.00
0.02
Хонконгийн хөрөнгийн бирж
Нэр Хаалт Өөрчлөлт
Mongolian Mining Corporation
Mongolia Energy
9.59
1.14
0.00
-0.06
Торонтогийн хөрөнгийн бирж
 
Шинэ бүтээл

“Этик” продакшны залуус "улсын нууц"-ыг сөхлөө
Металлын ханшийн мэдээ
Нүүрсний ханшийн мэдээ
Уул уурхайн ТОП 25 компани