-Танай төвөөс "Эрдэнэс Та­вантолгой” компанийн хувь­­цаатай холбоотой асууд­­­­­­­­лаар иргэдээс санал гом­­­­­дол авч байгаа гэсэн. Ир­­­­гэд ихэвч­лэн ямар гом­дол, санал ирүүлж байна вэ?

-2012 оны УИХ-ын сон­­гуулийн өмнө Монгол Улсын нийт иргэдийн 50-иас илүү хувь нь "Эрдэнэс Тавантолгой” ХХК-ийн 1072 ширхэг хувьцаагаа нэг сая төгрөг болгон авах санлыг өгсөн гэдгийг та бүхэн мэдэж байгаа. Ингээд өндөр настан хөгжлийн бэрхшээлтэй ир­гэд, 2011, 2012 оны үед оюутан байсан иргэд бэлэн мөнгөө авчихсан.

Ийнхүү бэлэн мөнгө авах саналаа өгсөн бусад иргэдийн хувьд аль аль нь байхгүй сууж байна. Тэд Засгийн газраас бэлэн мөнгө өгч чадахгүй юм бол хувьцаагаа авъя гэсэн саналыг маш их ирүүлж байгаа.

Манай төвийн зүгээс тэдгээр иргэдийн саналыг хүлээж аваад нэгдүгээр са­рын 8-нд Ерөнхий сайд Н.Алтанхуягт хувьцаагаа буцаан авах хүсэлтэй 528 хүний саналыг хүргүүлсэн юм. Хариу нь энэ сарын 13-нд ирсэн.

-Ямар хариу ирсэн бэ. Бэ­лэн мөнгө авахаар санал өгсөн хүмүүст хувьцаагаа бу­цаан авах боломж байна уу?

-Засгийн газрын зүгээс энэ асуудлыг шууд "Эрдэнэс Тавантолгой компанид шил­жүүлсэн байдаг. Харин "Эрдэнэс Тавантолгой” ком­па­ни хувьцаагаа буцааж авах сонирхолтой иргэдэд буцаан ологох боломжтой гэсэн хариу өгсөн.

Одоо 300 мянган иргэн нэг сая төгрөгөө авсан бай­гаа. Нэг сая иргэн хувь­цаа­гаа авна гээд Үнэт цаас төл­бөр тооцоо төв­лөр­сөн хад­галамжийн төвд бүрт­гүүл­чихсэн байна. Үлдэж буй 1.5 сая иргэн нь нэг сая төгрөг ч үгүй, хувьцаа ч үгүй байгаа. Эд­гээр иргэдийн асуудлыг нэг тийш нь болгож өгөөч ээ гэдэг саналыг даваа га­рагт /өнөөдөр/ "Эрдэнэс Таван­толгой” ХХК-ийн удирд­лагуудад хүргүүлнэ.

-"Эрдэнэс Тавантолгой”-н хувьцааг гадаад зах зээл дээр гаргаснаар иргэн бүрт олгосон 1072 ширхэг хувь­цаа үнэ цэнэтэй болно гэж байгаа. Гэхдээ "Чалко”-гийн өртэй холбоотойгоор уягдаад байгаа шүү дээ. Иргэдийн хувьцаа хэзээ үнэ цэнтэй болох бо­ломж­той вэ?

-"Чалко”-гийн өр бол энэ компанийн хувьд өчүү­­­хэн зүйл. Энэхүү өрийг ирэх зур­гаадугаар сард багтаан төлж дуусна гэдгийг Уул уурхайн яамнаас мэдээлж байсан. Тэгэхээр иргэд хувь­цаагаа эзэмшихдээ бэлдэх хэрэгтэй. Хүн бүр "Эрдэнэс Тавантолгой” компанид сая төгрөгийн хөрөнгө оруулалт хийгээд 1072 ширхэг хувь­цаа авчихсан. Монголын 2.8 сая иргэн энэ компанийн дөнгөж 20-хон хувийг эзэлж байгаа. Ирээдүйд 2016 оноос IPO хийгээд 30 хувийг нь олон улсын хөрөнгө оруу­лагч­дад зарна гэсэн хүлээлт байна.

-Иргэдийн хувьцаа ирэх жилүүдэд үнэ цэн­тэй бол­но. Гэтэл иргэдийн хувь­цааны талаарх мэдлэг маш дутмаг байгаа. Тиймээс Хө­рөнгө оруулалтын сан байгуулаад түүндээ иргэ­дийн хувьцааг төвлөрүүлж, удирдаж, ашиг хүртээх та­лаар ярьж байгаа. Энэ хэр тохиромжтой хувилбар вэ?

-Хөрөнгө оруулалтын сан байгуулаад иргэдийнхээ хувь­­цааг төвлөрүүлээд хө­­­рөнгө оруулалтын сан­гийн менежерүүд удирдаад өсгө­чих­нө гэдэг. Энэ гар­галгаа зөв ч хэрэгжилт нь асуу­далтай байх магад­лал­тай. Яагаад гэвэл Хө­рөнгө оруулалтын санг өм­­нө нь цэнхэр яагаан та­сал­барын үед байгуулж бай­сан. Тухайн үед Хөрөнгө оруу­лалтын санд цэнхэр ягаан тасалбараа өгчихсөн, өнөөдөр үр ашгаа хүртээгүй иргэд олон байна.

-Ер нь ямар байдлаар иргэдийг оролцуулж, дахин цэнхэр, ягаан тасалбар шиг хохироохгүй, эрх ашгийг нь хамгаалах вэ?

-"Эрдэнэс Тавантолгой” компанийн хувьцааг олгох шийдвэр гарснаас хойш ши­нээр 350 мянган иргэн үнэт цаасны дансаа нээлгээд хувь­цаагаа авсан байгаа. Хуучин 447 мянган иргэн цэн­хэр, яагаан тасалбараараа хувь­цаат компанийн хувь­цааг авсан хүмүүс байдаг. Харамсалтай нь тэдгээр ир­­гэд хувьцаа эзэмшигч гэдгээ мартчихсан байдаг. Хувьцаа эзэмшигчийнхээ ху­­ралд суу­даггүй. Ногдол ашиг өгч байна уу, үгүй юу гэд­гээ мэдэхгүй 20 гаруй жил болсон хүмүүс байна.

Тэгэхээр эхний ээлжинд иргэд маань "би хувьцаа эзэм­шигч мөн үү, үгүй юу” гэдгээ мэргэжлийн бай­гуул­лагуудад хандаж мэдэх хэ­­рэгтэй. Тэндээс л үнэт, цаас, хувьцааны талаарх ир­гэ­дийн ойлголт эхэлнэ дээ.

Өглөөний сонин