Аливаа улс орон боловсруулах үйлдвэрээ хөгжүүлж байж л хөгжиж дэвждэг. Гэтэл манайд байдал эсрэгээрээ болохыг энэ тоо баримт харуулж байна.

Сүүлийн 10 гаран жил Монгол улсын эдийн засгийг солонгоруулах олон талт эдийн засагтай болох тухай зорилт дэвшүүлж, баахан уриа лоозон л хэлснээс өөр юм хийгээгүйг дээрх тоо гэрчлэх мэт.

Эндээс ардчиллын үед устгасан социализмын бүтээн байгуулалтыг дахин байгуулах гээд чадахгүй явааг л харж болохоор байна.

Ажилчид нь зүгээр ажлаа хийгээд явдаг байсан том үйлдвэрүүдийн барилгууд эдүгээ томоохон дэлгүүр, худалдааны төв болж, эсвэл оффис болсон учраас манай боловсруулах үйлдвэрийн салбар ийнхүү уналтаасаа босч чадахгүй, тэлж хөгжиж чадахгүй байгаа нь бодит үнэн.

Соц үеийн бүтээн байгуулалт болох гурилын үйлдвэрүүд, модны комбинатууд, үйлдвэрийн районуудыг устгасан нь Монгол улсын 70 жилийн хөгжлийг үгүй хийж Монгол улсын хөгжил 70 жилээр ухарсантай адил үйл явдал болсон нь дээрх судалгааны тоо баримтаас харагдаж байна.

2012 оны сонгуулиар үйлдвэржсэн Монгол гэх зорилт дэвшүүлээд байсан тэр нь хаачсаныг эрх баригчдаас асуумаар. Бүх аж үйлдвэр, бүтээн босголтоо үгүй хийж зүгээр л түүхий эдийн орон болсоноороо бид юу ч хожоогүй харин асар их зүйлийг алджээ.

Иймээс ч Монголчууд нийтээрээ ядуурсан дүр зураг гарчээ. 2015 оны байдлаар Монгол Улсын нийт өрхийн 0.28 хувийг чинээлэг өрх, 14.39 хувийг өндөр орлоготой өрх, 19.97 хувийг дунд орлоготой өрх, дийлэнх хэсгийг буюу 42.04 хувийг бага орлоготой өрх эзэлж байсан бол нэн ядуу өрх нийт өрхийн 23.33 хувийг бүрдүүлж байгааг Үндэсний хөгжлийн хүрээлэнгийн судалгаанаас харж болохоор.

ТОП түвшний компаниудын хувьцааны 95 хүртэлх хувийг 5 орчим гэр бүл, харин таваас бага хувийг 1000 гэр бүл эзэмшиж байгаа гэсэн тооцоог "Монголын эдийн засаг-Ололт-Сорилт-Боломж" хэмээх энэ чуулганы үеэр судлаачид танилцуулав.

Харин эдийн засгийн ардчилал бол цөөнхийн бүтээсэн баялгийг нийгэмчлэх тухай биш, харин баялгийн өсөлтийг хамтын оролцоо, хяналттайгаар, хариуцлагаар дэмжиж, зах зээлийн институцүүдийг хамтын өмчлөлөөр дамжуулан хүртээмжтэй байлгах тухай асуудал юм гэдгийг чуулганы үеэр мөн онцолж байна.

Үүнээс гадна "Хөгжил Ардчилал” ТББ, Конрад Аденауэр Cангийн Монгол дахь төлөөлөгчийн газар хамтран "Монголын эдийн засаг-Ололт, Сорилт, Боломж" сэдвийн дор зохион байгуулсан Хөгжлийн чуулганы үеэр аж үйлдвэрийн салбарыг хөгжүүлж эдийн засгийг уул уурхайгаас хамаарах хамаарлыг бууруулах чиглэлээр хийгдсэн ахиц дэвшил болон сорилтуудыг хэлэлцсэн нь энэ.

Тэгвэл Төрөөс аж үйлдвэрийн талаар баримтлах бодлогын хүрээнд 2030 он гэхэд боловсруулах аж үйлдвэрийн салбарын дотоодын нийт бүтээгдэхүүнд эзлэх хувийг хоёр дахин нэмэхээр тусгаж өгөөд байгаа.

Бодлогыг хэрэгжүүлэх 2015-2020 он хүртэлх эхний үе шатанд үндэсний үйлдвэрлэлийг хамгаалж, үндсэн түүхий эдийг дотооддоо боловсруулж, техник, технологийг нутагшуулж, экспортыг дэмжих, импортыг орлох аж үйлдвэрийн бодлогыг хэрэгжүүлэхээр тусгаж өгөөд буй.

Гэвч түүнийгээ хэрхэн хийж байгаа нь харагдахгүй л байна. Байснаа үгүй хийгчид буцаагаад хийж чадахгүйг л харуулж байна. Үүнийг л барьж босгох хэцүү, буулгаж сөнөөх амархан гэдэг биз дээ. Энэ сонгуулиар бас л сайхан амлацгаах байх даа.