Сонгуулийн өмнө МАН эдийн засаг сайржирч байгааг магтаж, АН эдийн засаг сүйрч буйг шүүмжилсэн. Тэгвэл тэд хамтдаа ирэх дөрвөн эдийн засгаа хөгжүүлэхээр болцгоосон юм. Монголын эдийн засаг уул уурхайгаас тэр тусмаа нүүрсний экспортоос шууд хамааралтай. Импортын хувьд шатахуун дотоодын зах зээл багагүй нөлөөлдөг.  Тэгвэл нүүрсний салбарт үнэ унаж байгаа гэх муу мэдээ сонсогдож байна. Нүүрсний унана гэдэг улсад орж ирэх орлого багасна гэсэн үг. Тиймээс Аж үйлдвэр, эрдэс баялгийн сайд Ц.Туваанаас энэ асуудал ихээхэн хамаарах юм. Гэтэл шинэ сайд тамгаа авснаас хойш таг чиг. Ц.Тувааны хувьд уул уурхайн салбарыг хөгжүүлнэ гэсэн хүлээлт байхгүй байгааг салбарынхан ярьж байна.

Монгол Улсын эдийн засаг 2023 оны төгсөлд долоон хувиар өссөн. Уг өсөлтөд уул уурхайн салбар тэр дундаа түүхий эдийн экспортын хувь хэмжээ түүхэн дээд хэмжээнд хүрч өссөн нь голлон нөлөөлсөн. Тэгвэл 2024 оны эхний улиралд Монгол Улсын эдийн засаг 7.8 хувиар өссөн нь өмнөх жилийнхээс өссөн үзүүлэлттэй байна. Энэхүү өсөлтөд үйлчилгээ тэр дундаа тээвэр, худалдааны салбарын өсөлт голлон нөлөөлсөн байна. Тухайлбал, үйлчилгээний салбар, дээрх өсөлтийн хувь хэмжээний 4.1 хувийг эзэлсэн байна. Үйлчилгээний салбарыг өмнөх оны мөн үетэй харьцуулахад  7.7 хувь өссөн үзүүлэлттэй байна. Мөн аж ахуйн нэгж, иргэдийн орлого өссөнтэй холбоотой улсын татварын орлого өсч цэвэр татвар эдийн засгийн өсөлтийн 2.1 хувийг эзэлсэн бол, уул уурхайн салбарын өсөлт 1.9 хувийг эзэлж байна.

Экспортын голлох түүхий эдийн хувьд энэ оны эхний хагас жилийн байдлаар нүүрсний экспорт 39.4 сая тоннд хүрсэн бөгөөд нүүрсний биет хэмжээний хувьд өмнөх оны мөн үеэс 39 хувиар өссөн үзүүлэлт гарчээ.  Нүүрсний экспортын биет хэмжээ ойролцоогоор 40 орчим хувиар өссөн хэдий боловч олон улсын зах зээл дээр үнэ нь буурч байгаатай холбоотой орлогын хувь хэмжээ нь өмнөх оны мөн үетэй дүйцэхүйц хэмжээтэй байна.

Нүүрсний хилийн үнэ тонн тутамдаа одоогийн байдлаар 110 ам.долларын ханштай байна. Энэ дүн өмнөх оны мөн үед 162.8 ам долларттай тэнцэж байсан юм. Өөрөөр хэлбэл он гарсан эхний зургаан сарын байдлаар нүүрсний экспортын хилийн үнэ тонн тутамдаа 50 ам доллараар буурсан үзүүлэлттэй байна.

Түүнчлэн алтны хувьд өмнөх оны мөн үеэс экспортын хэмжээ 6.5 хувиар буурсан үзүүлэлттэй буюу 5 тоннд хүрсэн байгаа ч үнийн хувьд олон улсын зах зээл дээр өссөн нь алтнаас олох орлого өсөхөд нөлөөлсөн байна. Харин зэсийн хувьд эхний хагас жилийн байдлаар 785 мянган тонн зэс экспортод гаргасан нь өмнөх оны мөн үетэй ижил тэнцүү хэмжээнд байгаа үзүүлэлт болж байна. Зэсээс олох орлого уул уурхайн салбарын эдийн засагт үзүүлэх нөлөөний 1.9 хувийн эерэг нөлөө үзүүлсэн байна. Монгол Улсын экспортын голлох бүтээгдэхүүн болох нүүрсний хувьд нийт экспортын 59.3 хувийг дангаараа бүрдүүлж байгаа бол зэсийн баяжмал 18.4 хувийг бүрдүүлж байна.

Хэрэв  цаашид Монгол Улсын экспортын голлох бүтээгдэхүүн болох нүүрсний экспортын хэмжээ нэмэгдсэн ч үнийн хувьд буурсан үзүүлэлттэй байвал төсвийн орлого тасалдах эрсдэл дагуулж болзошгүй. Ийм үед дахин төсөвт тодотгол оруулж төсвийн зарлагын хувь хэмжээг нэмэгдүүлж, алдагдлыг нэмэгдүүлэх нь гадаад өрийн хэмжээг нэмэгдүүлж болзошгүй юм.

https://news.mn/r/2743710/