Жил бүр өвөл ойртоод ирэхээр "одоо утааг яана аа” гэсэн битүү түгшүүр улаанбаатарчуудыг эзэмддэг. Тэгтлээ голд нь ортол зовоож, шаналгаж чаджээ гэсэн үг. Үнэхээр ч утааны асуудал нийслэлчүүдийн хувьд том гамшиг болоод уджээ.

"Утаагүй зуух”, "Цэвэр агаар сан” гэх мэт гоё гоё нэртэй төслүүдийг өч төчнөөн тэрбум төгрөгөөр хэрэгжүүлсэн нэртэй хэдий ч өнөөг хүртэл утаа нэмэгдсэн үү гэхээс хорогдсонгүй. Утаа бүх нийтийн гамшиг болж хувирсан учраас одоо хүн бүхэн л "яавал утаанаас салах бол” хэмээн оюун тархиа гашилгадаг болж.

Эрчим хүчээ асар хямдруулаад, айл өрхийг цахилгаанаар орон гэрээ дулаацуулах боломжийг олгочихвол асуудал нэлээн нааштай шийдэгдэж болохоор санагдана. Шөнө нь цэнэглээд, өдөр нь дулаан ялгаруулж халаалтад ашиглаад байж болох Германы ультрасоник төхөөрөмжийн талаар саналаа хэлж буй хүмүүс ч байна.

Ер нь хүйтний улиралд айл өрхүүд даарахгүйн тулд л нүүрс түлж байгаа. Тэрнээс биш, хоол унд хийх гэх мэт бусад асуудлыг галгүйгээр шийдчих боломжтой учраас зөвхөн даарахгүй байх нөхцлийг л хангаад өгчихвөл заавал гал түлэх ч шаардлагагүй.

Гэр хорооллынхныг бүгдийг нь орон сууцаар хангаад утаагүй болгочих мэтээр зарим нь "сэрүүн зүүдлэн” мөрөөдөж байна. Барилгын компаниуд баахан орон сууц бариад үнэгүй тараадаггүй л юм бол бүгд яаж орон сууцанд орж чадах билээ. Энэ бол үнэхээр "үлгэрийн далай”. Тиймээс гэр хороололдоо байгаа нөхцөлдөө хэрхэн утаагаа багасгаж болох талаар арга сийлвэл хавьгүй амьдралтай болох биз.

Дөрвөн талаасаа уулаар хүрээлэгдсэн нийслэл хотын маань хонхор хотгор хэсэгт утааны бөөгнөрөл хуримтлагдан тогтдог нь бүгдэд илт. Тэр тогтонгишроод бөөгнөрөөд байгаа утааг л болдогсон бол ямар нэгэн аргаар үлээгээд хөөчихдөг бол үнэн найс болчихмоор.

Энэ санаанаас улбаалан, нийслэлийн ойролцоох уулсыг сэтлэн, хонгил гаргаад утаагаа үлээлгэчихье гэсэн бодлоо хүмүүс хоорондоо амны зугаа болгон ярихаас хэтрэхгүй байгаа ч бас л тусгаад авмаар санаа гэж болохоор.

Сүүлийн жилүүдэд утааг арилгах нэрийдлээр өч төчнөөн тэрбумаар нь үрэн таран хийсэн  тэр их мөнгөөр уул нүхэлж, хонгил гаргасан бол бараг өдийд утаагүй шахуу сууж байх байлаа гэж... гэнэн маягаар мөрөөдөв. Мөрөөдөхөд мөнгө төлөх биш дээ...

Гэвч бас нэг балиар өнцгөөс нь хардаад үзвэл, ингэж утаандаа угаартан хордсоор байх нь зарим нэгэн ихэс дээдэсд янз бүрийн арга саамаар хувийн эд хөрөнгөө зузаатгах боломжийг олгодог байхыг ч үгүйсгэхгүй. Өөрөөр хэлбэл, утааны асуудал хэн нэгний түрийвчээ зузаалдаг хэрэгсэл болжээ гэхэд хилсдэхгүй.

Тиймгүй байсан бол, тэр их мөнгийг зарцуулсны эцэст арай ч ийм бахь байдгаараа утаандаа баригдаад сууж баймгүй санагдана. Ер нь ямар нэгэн асуудал шийдэх болохоор юуны түрүүнд их хэмжээний зээл авч, элдэв болсон болоогүй юм тарааж, дундаас нь дарга нар мөнгө унагадгаа болимоор. Энэ бол нийтэд илэрхий асуудал.

Зээлийн эцсийн үр дүн ингээд өнөөдрийн утаа шиг байдаг юм бол ахин тэгж Хятад энэ тэрээс их хэмжээний зээл аваад ч хэрэг алга.  Монгол ухаанаа зарцуулж, монгол аргаараа асуудлуудаа шийдээд явчихад болохгүй гэх газаргүй...

Д.Мигаа

Эх сурвалж: ZONE.MN