Цалгар намрын өдрүүд шувтарч хүйтний улирал эхэлж буй энэ цагт иргэд өвлийн бэлтгэлээ базаадаг. Монгол Улсын Засгийн газраас өнгөрсөн жил "Нүүрс" хөтөлбөр хэрэгжүүлж, Багануурын уурхайгаас нэг тонн нүүрсийг 27.500 төгрөгөөр авч, иргэдэд 80 мянган төгрөгөөр борлуулсан. Тэгвэл энэ жил уг хөтөлбөр хэрэгжихгүй бөгөөд иргэд хямд үнэтэй нүүрс худалдаж авах боломжгүй аж. Тиймээс 16 дугаар хороололд байрлах нүүрсний зах дээр очиж, үнэ ханш болон борлуулалт ямар байгааг сурвалжиллаа.

Жил жилийн өдийд боломжтой нэгэн нь нүүрсээ их хэмжээгээр бэлтгэдэг бол амьжиргааны түвшин доогуур айлууд долоо хоног, эсвэл өдөр өдөрт худалдан авч, өвлийг давдаг. Тэгвэл нүүрсний үнэ өнгөрсөн жилийнхтэй харьцуулахад бага зэрэг өндөр үнэтэй байгаа бөгөөд харин борлуулалт тийм ч сайн биш байгааг наймаачид ярьж байна. Хэдийгээр өнгөрсөн жил "Нүүрс" хөтөлбөрийн хүрээнд хямд нүүрс зарж байсан ч иргэд өдийд хэдийнэ өвлийн бэлтгэлээ базаагаад эхэлдэг байж. Тэгвэл борлуулалт муу байгаагийн шалтгааныг нэг талаас эдийн засгийн хямралтай шууд холбоотой хэмээн үзэж болох аж. Бэлэн мөнгө хомсодсон учраас нүүрсний борлуулалт сайнгүй байгаа гэнэ.

Нөгөө талаас цаг агаар хүйтрэхгүй, цас ороогүй байгаагаас шалтгаалж буй аж. Хамгийн гол нь энэ жилийн хувьд хямд үнэтэй нүүрс зарагдахгүй болсон нь борлуулагчдын хувьд том завшаан болж буй ч иргэдийн хувьд дарамт болох нь дамжиггүй байна. Борлуулагч Б.Батболд "Нэг портер нүүрсийг дөрөв, тав хоног болж байж зарж байна. Налайхын уурхайгаас амьдралаа залгуулж байсан олон мянган иргэн Ерөнхий сайдын нүүрсний "шоунаас" болж хо-хирсон. Ашгүй энэ жил "төс-лийн нүүрс" зарахгүй юм шиг байна.

Гэхдээ иргэдийн амьжиргаа доошилсон болохоор нүүрс худалдаж авах хүн цөөн байна" гэв. Иргэн С.Мөнхцэцэг "Засгийн газрын тэргүүнүүд нэг жилийн нас ч хүрэхгүй төсөл, хөтөлбөр баталж, түүндээ хэдэн арван сая төгрөг зарцуулж байна. Бидэнд хямд нүүрс борлуулах нэрийдлээр халаасыг маань хоосолж, мөнгө идэж байсан нь жигшмээр. Эдийн засгийн хямрал айл, өрх бүрт, тэр дундаа амьжиргааны түвшин доогуур хүмүүст илүү нөлөөлж,   мэдрэгдэж   байна.

Өмнө нь цалингаараа нүүрсээ хангалттай авахад хүрэлцээтэй л байсан. Одоо бол өдөр өдөрт нь авахаас өөр аргагүй байна. Тиймээс дулаан өвөл болоосой л гэж залбирч сууна" хэмээв.

Зах дээр Налайх, Багануур, Алагтолгойн нүүрсийг "Зил-130" болон Портер машин, шууудайгаар нь борлуулж байлаа. Өнгөрсөн жилийн хувьд тонн нь 80 мянга, шуудай нь 3000 төгрөгийн үнэд хүрч байсан Багануурын нүүрс өнөө жил тонн нь 100 мянга, шуудай нь 3800 төгрөгийн ханштай байна. Өнгөрсөн жил Налайхын уурхайн амнуудыг хааж, тэндээс нүүрс олборлохыг хориглочихсон болохоор тэндхийн нүүрс нэг их зарагдаагүй. Тэгвэл энэ жил Налайхын нүүрс зах зээлд байна.

Эндээс хуулийн хэрэгжилт ямар байгааг харж болох бөгөөд Налайхын нинжа нар нууцаар ажилласаар байгаа нь тодорхой байна. Багануурын нүүрснээс илүү сайн, удаан шаталттай гэдгээрээ Налайхын нүүрс 50-100 мянган төгрөгөөр илүү үнээр зарагддаг юм байна. Харин Алаг толгойнх бүрэн коксжих нүүрс учраас хамгийн үнэтэй, чанартайд тооцогдож, хоёр дахин илүү үнэтэй байдаг аж.

"Өнөөдөр"