- mram.gov.mn
- nea.gov.mn
- keestrackmongolia.mn
- erdenetmc.mn
- southgobi.mn
- mininginvestment.mn
- infomine.mn
- pam.gov.mn
- mn.mno.mn
- mmc.mn
- tsairt.mn
- energyresources.mn
- mongolgazar.mn
- monpolymet.mn
- international.mcs.mn
- erdenesmgl.mn
- tavantolgoi.mn
- mm.gov.mn
- tananimpex.mn
- investor.mn
- entree.mn
- mpi.mn
- absolutemining.mn
- adamasmining.mn
- uuluurhai.mn
- boroogold.mn
- sbt.mn
- ot.mn
- donbass.mn
- tanilgroup.mn
- baganuurmine.mn
- monmag.mn
- mining.mn
- cylpro.mn
- ewater.mn
- mera.mn
- digdog.mn
- guum.mn
- amc.mn
- miningmongolia.mn
- eitimongolia.mn
- mak.mn
- mongoliandiamondtool.mn
- lme.com
- altanrio.com
- bloomberg.com
- infomine.com
- sharyngol.com
- umamisf.com
- cengeolab.com
- noyonshish.com
- zamineservices.com
- tumurlug.e-darkhan.com
- mongolianminingjournal.com
- mnmining.net
Газрыг нөхөн сэргээх нь хүний биеийг эмчлэхтэй адил
НУТГИЙНХ НЬ УРГАМЛААР НӨХӨН СЭРГЭЭЛТ ХИЙХЭД УНАГАН ТӨРХӨНДӨӨ ХУРДАН ОРДОГ
Уул уурхайн олборлолт явагдсан газар уг нь, уурхай хаах үеэр нөхөн сэргээлтийг үе шаттайгаар хийж өмнө байсан унаган төрхөд нь оруулж газар нутгийг улсад нь хүлээлгэн өгдөг олон улсын жишигтэй. Энэ жишгийг ярьсаар олон жил болсон ч нөхөн сэргээлтийг төгс хийсэн компани нэг ч байхгүй нь харамсалтай. Хуульд анхнаас нь уул уурхайн олборлолт хийсэн үеэс эхлэн хаах хүртэл үе шаттай нөхөн сэргээлт хийхийг тусгаж өгөөгүйтэй холбоотой. Зөвхөн уурхай хаах үед нөхөн сэргээлт хийнэ гэсэн нь өрөөсгөл болжээ. Учир нь уурхай хаах үед нөхөн сэргээлт хийхэд асар их хөрөнгө мөнгө шаардлагатай болдог. Гэвч уурхай эдийн засгийн ашигтай ажиллаж байх үедээ нөхөн сэргээлтэд мөнгө нөөцөлдөггүйтэй холбоотой гэж уул уурхайн мэргэжилтнүүд хэлдэг. Нөгөө талаар БОАЖЯ-наас боловсруулсан нөхөн сэргээлтийн аргачлал нь уурхайн үйл ажиллагаа дууссан их хэмжээний газар эвдэгдсэний дараа хийхээр байгаа нь их зардал шаардаад зогсохгүй үр дүн бага байгааг шүүмжилсээр иржээ. Бусад орны нөхөн сэргээлтийн туршлагыг манай компаниуд авч хэрэглэдэг ч Монгол орны нөхцөлд таарахгүй байгааг олон жилийн явцад харуулсан байна. Том компаниуд ихэвчлэн техникийн нөхөн сэргээлт хийдэг ч анхныхаа унаган төрхөндөө ороогүй. Түүнчлэн ургамал ногоо нь ургаж, ан амьтан нь ирээгүй байгааг Баянхонгор аймгийн Галтуут суманд "Хаан гарьд” компанийн хийсэн техникээр нөхөн сэргээсэн талбайгаас харж болно. Гэтэл тус сумын "Батсайхан итгэлт” ТББ-ын бичил уурхайн нөхөрлөлийн хийсэн биеологийн нөхөн сэргээлт хийсэн талбайд аль хэдийнэ өвс ногоо ургасан байх жишээтэй.
МОНГОЛ ЭРДЭМТДИЙН БОЛОВСРУУЛСАН АРГАЧЛАЛ ҮР ДҮНТЭЙ ЗАРДАЛ БАГАТАЙ
2014 онд Швейцарийн хөгжлийн агентлагын санхүүжилтээр Азийн сан "Бичил уурхайчдын нөхөн сэргээлтийн аргачлал”- ыг боловсруулж мөрдүүлсэн байна. Өөрөөр хэлбэл гадны орны туршлагыг Монгол орны онцлогт тохируулж бичил уурхай нөхөрлөлүүдийн боломж, байгаль цаг уурын онцлог зэргийг харгалзан монгол эрдэмтэд хоёр жилийн турш боловсруулжээ. Монголын хөрсөнд энэ аргачлал илүү үр дүнтэй гэж батлагдсан юм байна. Аргачлал нь гурван онцлоготой. Тухайлбал, биеологийн нөхөн сэргээлтэд тухайн нутагт ургадаг ургамлын үрийг нь хатааж улмаар тэрхүү хатаасан үрээр сэргээдэг учраас буцаж унаган төрхөндөө хурдан орох боломжтой байгальд ээлтэй юм. Нөгөө нэг онцлог нь нутгийн иргэдээс ямар аргачлалаар нөхөн сэргээлт хийх талаар санал авч хэлэлцүүлдэг. Дараа нь энэ талбайг юуны зориулалтаар ашиглах тухайд нутгийн иргэдээс мөн санал авдаг онцлогтой ажээ. Бэлчээрийн, ойн үржүүлгийн, аялал жуулчлал, хиймэл нуур гэх мэтээр цаашид ямар чиглэлээр газрын эргэлтэд оруулах уу гэдгийг нутгийн иргэдтэй ярилцаж ажлын төлөвлөгөө гаргадаг байна. Түүнчлэн бага зардалтайгаар онцлогтой. Монголын цаг агаар, байгалийн тогтоц харилцан адилгүй бүс нутагт энэ аргачлалаар 2014, 2015 онд Швейцарийн хөгжлийн агентлаг есөн аймгийн 14 сумын нутагт 17 талбайд 210 гаруй га-д бичил уурхайчдын нөхөрлөлүүдээр биологийн нөхөн сэргээлт хийлгэсэн байна. Энэ жилийн тухайд таван аймгийн найман газарт 37.5 га газарт хийгээд байгаа тухай Швейцарийн хөгжлийн агентлагийн Тогтвортой бичил уурхай төслийн орон нутгийн засаглалын мэргэжилтэн Ч.Оюунчимэг ярьж байв. Уул уурхай олборлолт явагдсан газарт байгаль орчин биологийн төрөл зүйлд нөлөөлөх нь зайлшгүй гэдгийг хүлээн зөвшөөрөх хэрэгтэй. Нөлөөлөхгүй гээд олборлолт эхлүүлдэг. Үүнээс болж том хар нүх энд тэндгүй үүсдэг. Тэгэхээр сөрөг нөлөөллийг тооцохгүйгээр төслүүдийг хэрэгүүлжсэнээс болж асуудал үүсдэг гэж уг аргачлалыг боловсруулсан Тогтвортой хөгжилд талуудын оролцоо ТББ-ын тэргүүн П.Болормаа хэлэв.
МӨЧЛӨГИЙН НӨХӨН СЭРГЭЭЛТ ШИЛДЭГ АРГА БОЛЖ БАЙНА
Сүүлийн үед дэлхийн нийтэд байгальд үзүүлэх сөрөг нөлөөллийг шат дараалан бууруулах аргыг нөхөн сэргээлтэд өргөнөөр ашиглаж байна. Уул уурхайн сөрөг нөлөөллөөс зайлсхийх арга. Сөрөг нөлөөллүүдийг саармагжуулах, үр дүнтэй нөхөн сэргээлт хийх гэсэн. Нөхөн сэргээсэн гээд хаяад явдаггүй. Байгаль хамгаалах нэмэлт аргыг үргэлжлүүлэн хэрэгжүүлэх ёстой. Нэгэнт өөрчилсөн байгаль дэлхийг нөхөн сэргээлт хийснээр боллоо гэж үздэггүй аж. Өөрөөр хэлбэл тухайн нутагт ургамал нь ургаж унаган төрхөнд орлоо гэхэд дараагийн ажил нь тэнд нутагладаг ан, амьтан, хулгана зурамыг нь авчирч тавьдаг юм байна. Уул уурхайн компани олборлолт хийж хөрсөө хуулахдаа эхлээд шимт хөрсийг хуулж аваад уурхайгаас арав орчим метрийн зайнд тусад нь тавьж салхинд хийсэхээс хамгаалж хучдаг аж. Дараа нь хөрсний дараагийн үе болох жижиг чулууг гаргаж мөн тав орчим метрийн зайнд тавина. Түүний дараа том чулуутай хэсгийг авч мөн тусад нь тавьдаг юм байна. Ингээд уурхай хаагдах үед биеологийн нөхөн сэргээлтийг хийхдээ анх авсан энэ дараалалаар буцааж хийдэг ажээ. Ингээд хамгийн сүүлд шимт хөрсөө тавьж нутгийнх нь хатаасан ургамал, өтөг, бууцаар бордож өгдөг ажээ. Ингээд дараа жил гэхэд тэнд ургамал нь ургаж амьтад, хорхой шавьж нь ирдэг байна. Мөн нөхөн сэргээлтэд мөчлөгийн үе шаттай нөхөн сэргээлт хийх арга байна. Энэ нь хүний биеийн онцлогт тохируулж эмчилдэгтэй адил уул уурхайн хайгууль олборлолт, ашиглалт, уурхай хаах бүхий л үе шат, мөчлөг бүрт нөхөн сэргээлт хийхийг хэлдэг байна.
Эх сурвалж: "Зууны мэдээ” сонин
Ц.МЯГМАРБАЯР
URL:
Сэтгэгдлүүд:
Сэтгэгдэл нэмэх
Санал асуулга
Тавантолгойн хувьцааг иргэдэд бэлнээр тараах нь зөв үү?
| Нью йоркын хөрөнгийн бирж | ||
| Нэр | Хаалт | Өөрчлөлт |
| BHP Billiton Ivanhoe Mines |
90.53 23.3 |
1.44 0.00 |
| Австралийн хөрөнгийн бирж | ||
| Нэр | Хаалт | Өөрчлөлт |
| General Mining Corp Aspire Mining Limited |
0.145 0.52 |
0.00 -0.02 |
| Лондонгийн хөрөнгийн бирж | ||
| Нэр | Хаалт | Өөрчлөлт |
| Petro Matd Limited polo Resources Limited |
123.5 5.4 |
0.00 0.02 |
| Хонконгийн хөрөнгийн бирж | ||
| Нэр | Хаалт | Өөрчлөлт |
| Mongolian Mining Corporation Mongolia Energy |
9.59 1.14 |
0.00 -0.06 |
| Торонтогийн хөрөнгийн бирж | ||
Вэб сайтыг Aureola
