Өндөр технологийн хайгуул

Бусад хүдрийн эрдсүүд ч тээгч эх чулуулаг дээр хоёрдогч эрдсийн гадаргуугийн толбыг үлдээн исэлдэж болдог. Үүний нэг жишээ нь, никелийн цэцгийн цайвар ногоон болон хоёрдогч ураны эрдсийн шаргал өнгө нь юм. Илрэл олдох тохиолдолд тэдгээрийг дээжлэн авч, дээжийг найрлага тогтоох химийн шинжилгээ хийлгэхээр явуулдаг бөгөөд энэ ажиллагааг туршилт гэдэг. 5 дугаар бүлэгт илүү нарийнаар тайлбарлагдах дээж авах ажиллагаа нь энгийнээр хэлбэл илэрч буюу гаршнаас бяцхан чулуулгийг таслан авах үйлдэл юм. Ихэнхдээ хайгуулын багийнхан бульдозероор хучдасаас хэлтлэн авах буюу эсвэл чулуулагт шурф өрөмдөж түүнд тэсрэх бодис хийж тэсэлдэг.
хил зааг, зааглалууд мэтийн том цар хүрээтэй геологийн бүтэц, бүрдвэрүүдийг харуулж чаддаг. Говь цөл зэрэг зарим газарт хиймэл дагуулын дүрслэл дээрх өнгийн өөрчлөлтүүд нь чулуулгийн төрөл өөрчлөгдөж байгааг буюу чулуулгийн өөрчлөлт хувиршил /деформац/ гарч байгаа хэсгийг харуулдаг.
Дэлхийн хоёрдугаар дайнаас хойш тэсрэлтийн байдлаар хүрээ нь тэлэгдсэн технологийн мэдлэг нь дэлхийн физик шинж чанарыг судалдаг шинжлэх ухаан болох геофизикт ихээхэн дэвшлийг авчирсан юм. Энэ нь цоо шинэ шинжлэх ухаан биш, Шведийн хайгуулчид бүр 17 дугаар зууны үед төмрийн хүдрийн соронзон биетийг илрүүлэхэд соронзжуулсан төмрийн туйванг хэрэглэж байжээ. Гэвч энэ шинжлэх ухаан дайны дараах их өрнөлтийн үед л эрс давшингуй хурдан хөгжсөн юм. Мөн түүнчлэн компьютержилтийн үйл явц нь газар дээрээс олж авах болон боловсруулах өгөгдлийн тоо хэмжээг эрс нэмэгдүүлсэн билээ.
Соронзон хайгуулын судалгаагаар, геофизикч нар доор байгаа чулуулгийн хэмжээнээс шалтгаалан тухайн газар бүрт өөр өөр байх газрын соронзон орон буюу талбайн хүчийг хэмждэг. /Соронзон хайгуулыг мөн түүнчлэн хөрсөн доорхи түлшний ган сав мэтийн далдлагдсан металл биетүүдийг хайж олоход амжилттай ашиглаж ирсэн/.

Хоёрдугаарт, соронзон хайгуулыг геологийн зураглал үйлдэхэд туслах хэрэгсэл болгон ашиглаж болдог. Өндөр мэдрэмж бүхий нэгжүүд нь өндөр соронзон орны хүч бүхий газар байдаг.
агацрын хайгуулын гэрээ олонтаа байгуулж, эрэл хайгуулын ажлыг хөхүүлэн дэмжих үүднээс үр дүнг нь хэвлэн нийтлүүлдэг.
Өөр хоорондоо нэлээд хол зайтай электродуудыг газарт суулгаж, цахилгаан гүйдэл үүсгэнэ. Цахилгаан гүйдэл газраар дамжин өнгөрөх гүйдлийн хүчний хэмжээ нь чулуулагт үзүүлж буй эсэргүүцлээс хамаарна Үүнийг хэмжихийн тулд мэдрэмж сайтай вольтметртэй холбосон хос электродыг газарт зоож өгнө.
Үйлдвэрлэлийн ашигтай төмөрлөг сульфид агуулсан цахилгаан дамжуулдагхүдрийн биет аномали багатай эсэргүүцлийг нөхцөлдүүлнэ. Балан материал болон эсвэл хоосон сульфид эсвэл хэмхдэс агуулсан уусмалтай нэгэн шулуунд хамт байгаа тэгш хагарал ч мөн ийм нөхцөлийг бүрдүүлнэ. Энэхүү шинжилгээний аргын үр дүнг геологийн нотолгоогоор тайлбарлана.
Усан мандлын дээр, доор тархан байрласан дамжуулагч биет нь өөрийг нь хүрээлэн байгаа чулуулаг болон хөрсөнд цахилгаан гүйдэл үүсгэх чадвартай буюу энэ нь байгалийн сулавтар цахилгаан үүсгүүр болж өгдөг.
ЕМ буюу цахилгаан соронзон арга нь цахилгаан дамжуулах чадвартай булагдсан биетийг хурдан шуурхай олж илрүүлэхэд ашигтай арга мөн. Дамжуулагч утсан ороомгийг заасан чиглэлд эсвэл газрын гадаргуутай зэрэгцээ буюу түүнд эгц босоо чиглэлээр барьж, түүнд хувьсах цахилгаан гүйдэл өгнө. Энэхүү цахилгаан гүйдэл нь хувьсах соронзон орон үүсгэх бөгөөд тэр нь улмаар орчин тойрондоо байгаа аливаа дамжуулагчид индукцийн цахилгаан гүйдэл үүсгэнэ. Үүссэн аливаа индукцийн цахилгаан гүйдэл нь өөрийн хувьсагч соронзон оронг үүсгэх бөгөөд түүнийг нь өндөр мэдрэмж бүхий вольтметрт холбогдсон эрлийн ороомгоор хэмжих боломжтой.
Теллурик буюу шороонцор гүйдэл гэж нэрлэгдэх агаарын давхаргад байгалийн жамаар үүсдэг цахилгаан цэнэг алдагдуулах үзэгдлүүд нь мөн түүнчлэн геофизик хайгуулын цахилгаан соронзон долгионы эх сурвалж нь болж өгдөг. Жишээ нь, цахилгаан цахих нь газрын дамжуулагч биетэд түр зуурын цахилгаан гүидэл үүсгэх цахилгаан соронзон пульс юм дэлхийн ионын давхарга дахь цахилгаан гүйдэл мөн адил ийм зүйл.
Газрын татах хүч дэлхийн бүх гадаргуун хувьд харилцан адилгүй байдаг. Тэр нь газрын доорхи чулуулаг нь илүү нягт газарт ялимгүй хүчтэй, нягтрал багатай газарт үл ялиг сул байдаг. Үүний ялгаа нь маш өчүүхэн боловч тэдгээрийг хэмжин зураглаж, геофизикчдийн зэвсгийн санг өөр нэгэн зэвсгээр баяжуулдаг.
Олон зуун жилийн тэртээгээс хүн төрөлхтөн газар хөдлөлтийн улмаас үүссэн цохилтын долгионы чиглэл болон далайцыг хэмлсих хэрэгсэлтэй байжээ. Эдгээр цохилтын долгион нь дуу авиатай адилхан акустик долгион байдаг. Мөн л дууны долгионтой адил эдгээр нь хатуу, нягт биет дундуур арай зөөлөн, нягт багатай биетийг бодвол илүү хурдан дамждаг. Мөн түүнчлэн янз бүрийн чулуулгийн төрлийн хооронд зах хязгаарыг харуулах бөгөөд геофизикчдэд тэдгээрийн дамжин явах хугацааг хэмжиж доор нь байгаа чулуулгийн бүтцийг тодорхойлох боломжийг олгодог.

Чичирхийллийн хайгуулын ажил нь газрын тосны олборлолтын хайгуулд хамгийн өргөн дэлгэрсэн геофизикийн арга мөн. Жижиг зохиомол цохилтын долгионуудыг сонгон авсан цэг дээр эсвэл тэсэлгээний цэнэг буудах эсвэл өрөмдлөгийн цооног руу хүнд зүйл унагах замаар үүсгэдэг. Цохилтын долгионы хурдыг хайгуулын шугамын дагуу байрлуулсан геофон хэмээх мэдрэмтгий хүлээн авагч дээр тэдгээрийн хүрэлцэн ирэх хугацааг хэмжих замаар тодорхойлдог.
Цацраг идэвхт элемэнтүүд байгаа эсэхийг Гайгерийн тоолуураар тодорхойлдог. Хэмжих хэрэгсэл нь цацраг идэвхт задралын явцад сулран гардаг эрчим хүчийг хэмждэг. Ураны молекул задрахад, жишээлбэл, гурван төрлийн туяа гардаг. алфа, бэта, гамма.
гурван үндсэн цацраг идэвхт бодис болох уран, кали, тоорийн цацраг идэвхт туяаны цацруулалтыг тэдгээрийн цацраг идэвхт туяаны цацрагийн эрчим хүчийг хэмжих замаар гүйцэтгэдэг. Радиометрийн хайгуулыг мөн түүнчлэн нисэх онгоцноос хийж болно.
Ашигт малтмалын орд газар нь төмөрлөг эсвэл эрдсийн тодорхой бодисууд хэвийн хэмжээнээсээ илүү их бөөгнөрөл концентрацтай агуулж байгаа газар гэж тайлбарлаж болно. Өөрөөр хэлбэл оршдос ба ордууд нь өөрсдөө «хэвийн нормоос гажсан зүйл» болж байгаа юм. Элементүүдийн хэвийн бус бөөгнөрлийг олж илрүүлэх нь геохимийн хайгуулын гол зорилго юм.
Геохими буюу геофизикийн дээд зэргийн шалгарсан арга гэж байдаггүй. Хайгуулчны хайж байгаа ордын төрлөөс хамааран нэг буюу эсвэл хэд хэдэн аргыг хэрэглэх нь ашигтай боловч зарим нь хэрэгцээтэй нэмэлт мэдээлэл өгдөг бол бүр ямар ч үр дүн өгөхгүй арга гэж байдаг. Маш сайтар төлөвлөсөн хайгуулын хөтөлбөр хүртэл тухайн хайгуулчны хайж буй геологийн орчинд тохирсон хэд хэдэн өөр өөр аргыг ашигладаг байна. Туршилтын алдаатай судалгаа хийгдсэн хүдэржилттэй нутаг газарт туршлага хийсний үрээр шалгарсан арга олох нь олонтоо. Ийм судалгааны хайгуулын арга ажиллагааг баримжаат зураглал гэж нэрлэдэг.