Дэлхийн хамгийн том нүүрсний хэрэглэгч БНХАУ-ний импорт өнгөрсөн онд 30 хувь, хэрэглээ нь гурван хувиар буурсан. Түүгээр ч зогсохгүй дэлхийн нүүрсний хэрэглээ сүүлийн 10 гаруй жилд анх удаа буурсан дүнтэй гарлаа. Уур амьсгалын өөрчлөлтийн төлөв байдал улс орнуудыг арга хэмжээ авахаас аргагүйд хүргэж байна. Голландын парламент нүүрсний станцуудаасаа ангижрах төлөвлөгөө баталсан. Голландад одоогоор 11 нүүрсний цахилгаан станц ажиллаж байгааг зогсоолоо гэхэд үүнийг илүү цэвэр хийн турбин бүхий станцуудаар солих боломжтой ажээ. Тус улс 2020 он гэхэд станцуудаа хаах төлөв дэвшүүлж буй ч 2030 он илүү бодитой гэсэн санааг тус улсын эрчим хүчний зарим компани мэдэгджээ. Ямартай ч парламент нь нүүрснээс ангижрах нь зүйтэй гэдэгт санал нэгдсэн тул Засгийн газар уг шийдвэрийн дагуу үндэслэлтэй төлөвлөгөө боловсруулах ажлаа эхлүүлээд байгаа аж. Их Британийн Эрчим хүчний нарийн бичгийн дарга Амбэр Рудд 2025 он гэхэд тус улс одоо буй бүх нүүрсний станцаа хаах тухай мэдэгдсэн нь мөн л дэлхийд нүүрсний хэрэглээ хумигдах тухай томоохон дохио болж байна. Их Британи нүүрсний станцуудыг 2023 он гэхэд хязгаарлаж, улмаар 2025 он гэхэд станцуудыг "CCS” технологи буюу ялгарч буй нүүрсхүчлийн хийг ангилан ялгах технологи суурилуулсан тохиолдолд ажиллах боломж олгох юм байна.

 

Гэхдээ одоогийн байдлаар "CCS” технологийн хөгжил дэлхийн хэмжээнд төдийлөн хурдацтай явагдахгүй байгаа бөгөөд зөвхөн ганц л ийм төсөл эдийн засгийн үр ашигтай байдлаар хэрэгжиж буй юм. Тус улс нүүрсний станцуудаа хааснаар оронд нь байгалийн хийн турбин бүхий цахилгаан станц, цөмийн эрчим хүчний станц барих замаар эрчим хүчээ хангана гэж үзэж байгаа юм. 2013 онд АНУ-ын Ерөнхийлөгч Барак Обама АНУ гадаад оронд хэрэгжиж буй нүүрсний станцын төслүүдэд хөрөнгө оруулахгүй гэдгээ мэдэгдэж, бусад улс, олон улсын санхүүгийн байгууллагуудыг ч ийм жишигтэй болохыг уриалж байсан. Улмаар төд удалгүй Дэлхийн банк, Европын сэргээн босголт, хөгжлийн банк болон бусад банк нүүрсний станцын төслүүдэд хөрөнгө оруулахгүй гэдгээ мэдэгдсэн. Үүний зэрэгцээ Дани, Финланд, Исланд, Норвеги, Швед, Франц, Герман, Голланд, Их Британи ийм төрлийн төсөлд зээл олгохгүйгээ мөн мэдэгдсэн билээ. Мөн Эдийн засгийн хамтын ажиллагаа, хөгжлийн байгууллагын (OECD) гишүүн орнууд буюу хөгжингүй болон хөгжиж буй 34 улсын төлөөлөгчид нүүрсний станцын шинэ төслийг санхүүжүүлэхгүй гэдгээ мэдэгдсэн. Он гарсаар Вьетнамын Ерөнхий сайд Нгүен Тан Зунг тус улс нүүрсний станц шинээр барихыг зогсоож, байгалийн хий, сэргээгдэх салбарыг эрчим хүчний хэрэглээндээ нэвтрүүлэхийг чухалчилна гэж мэдэгдсэн юм.

 

Нүүрсний хэрэглээгээрээ тэргүүлж буй БНХАУ-ын дарга Си Зиньпин ч мөн адил бодлого баримталж эхэлсэн. Хятад 2020 он гэхэд зөвхөн Бэзжин орчмоос гадна ихэнх хөдөө тосгодын нүүрсний хэрэглээг зогсоохоор зорьж байна. Тус улсын Байгаль хамгаалах газрын үзэж буйгаар агаарыг бохирдуулж буй утааны 60 хувь нь нүүрсний шаталтаас эхтэй ажээ. БНХАУ-ын Эрчим хүчний газрын мэдээлснээр шинээр барихаар төлөвлөж буй 85 цахилгаан станцныхаа төслийг цуцлахаар болсон. Харин ирэх таван жилийн хугацаанд сэргээгдэх эрчим хүчний салбарт 500 тэрбум юанийн хөрөнгө оруулахаар төлөвлөж байгаа. Олон улсын эрчим хүчний агентлагийн тогтоосноор одоо Ази тивд 670 ширхэг ялгаруулалт багатай нүүрсний цахилгаан станц ажиллаж буй бөгөөд цаашид 1066 ширхэг ийм станц баригдах төлөвтэй байна. Ойрын таван жилийн хугацаанд Азид нийтдээ 70гВт хүчин чадал бүхий станцууд ашиглалтад орох төлөвийг зарим нүүрсний компани онцолж буй юм. Ерөнхийдөө Азид нүүрсний станцууд хүчээ авсан хэвээр байх зураглал харагдаж байгаа бол АНУ, Европт нүүрсний станцын ирээдүй улам бүр бүрхэг болж эхэллээ. Гэхдээ нүүрс хүчгүйдэх давалгааг хэдхэн жилийн өмнө хэн ч ийм хүчтэйгээр ирнэ гэж таамаглаагүй байсан юм.

 

Өнгөрсөн оны эхэн үед тонн тутамдаа 40-50 ам.долларын хооронд хэлбэлззж байсан нүүрсний ханш өнгөрсөн долдугаар сараас аажмаар өсч эхэлсэн юм. Харин өнгөрсөн оны арваннэгдүгээр сард тонн тутамдаа 100 ам.долларт хүрсэн билээ. Гэвч энэ байдал удаан үргэлжилсэнгүй одоогийн байдлаар Лондоны металлын биржид 92 ам.доллараар худалдаалагдаж байна. Эдийн засгийн шинжээчдийн үзэж буйгаар, нүүрсний ханш цаашид ч буурах ажээ.

Ц.ДАВААСАМБУУ /ҮНДЭСНИЙ ШУУДАН/