Маш хурдан хөгжих нэг арга бол газар доорхи эрдэс баялгаа үр өгөөжтэйгээр ашиглан гадаадад экспортолж валют болгох юм. Төрөл бүрийн татвараар төр нь төсвөө зузаатган санхүүгийн байдлаа тогтворжуулж, олсон орлогоо ард түмнийхээ төлөө зүй зохистой зарцуулах нь чухал. Ингэж байгалийн баялагтай улс орон хөгждөг. Гэхдээ үүнд сул тал ч бас бий. Байгалийн баялгаас хамааралтай улс орны ард иргэдийн дийлэнх хэсэг нь ядуу буурай хэвээр байдаг.

Байгалийн баялгийн ачаар улсын орлого нэмэгддэг хэдий ч, энэ нь Монголын малчдын амьдралыг шууд хангалуун болгож чадахгүй тул төрийн бодлого нэн чухал. Улс орны эдийн засаг, иргэдийн аж амьдралд голлох байр суурь эзэлж ирсэн мал аж ахуйн үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэхэд өнөөдөр яагаад төр нухацтай ажиллахгүй байна вэ? гэсэн асуулт эртнээс анхаарал татах болсон.

Малын өвчинтэй тэмцэх, малыг чанаржуулах, арьс шир, ноосны боловсруулалтыг сайжруулах ажил дутмаг байгаагийн улмаас 70 гаруй сая толгой малтай Монголын малын гаралтай бүтээгдэхүүний чанар бусад орныхоос доогуур хэвээр байна.

Сүүлийн үед малын арьс, ноос үнэгүйдэж байгааг хараад сэтгэл өвдөх боллоо. Гэтэл төр, засаг яагаад гол анхаарлаа зам, барилга зэрэг салбартай холбоотой томоохон төслүүдэд түлхүү хандуулаад байна вэ? Энэ нь улсаа, ард түмнээ гэхээсээ илүү улс төрчдөд өөрсдөд нь ашигтай байдагтай холбоотой хэмээн хэвлэл мэдээллийн хэрэгслүүдээр олонтаа бичдэг нь үнэний хувьтай ч байж мэднэ. Гэхдээ нийт Монголынхоо ард түмний төлөө ажиллах сэтгэл улс төрчдөд байгаа гэж би хувьдаа найдаж байна.

Монголын хүчирхэг эзэнт гүрнийг байгуулсандаа сэтгэл ханаж улс орны амгалан тайван байдал, эв нэгдлээс илүү хувь хүний эрх ашгийг дээгүүр тавьсан учраас нуран унасан байдаг

Улс төрийн тогтвортой байдал, бодлогын залгамж чанар алдагдсан улс оронд хөрөнгө оруулалт хийх бодолтой компани тун ховор биз ээ. Энэ тал дээр шинэ Засгийн газарт ихээхэн итгэл хүлээлгэж байгаа бөгөөд өнөөг хүртэл гаргаж ирсэн алдаануудыг давтахгүй байгаасай хэмээн чин сэтгэлээсээ хүсч байна.

Мөн сүүлийн үед Японы Засгийн газрын зүгээс Монгол улсад тусалж дэмжих гэсэн ямар нэгэн алхам хийхэд Монголын талаас шалтгаалан элдэв хүндрэл бэрхшээл үе үе тулгарах боллоо. Өнөөдөр манай хоёр орны хувьд шаардлагатай зүйл бол тусламжид тулгуурласан Засгийн газрын түвшний харилцааг бус, харин иргэд хоорондын шууд харилцаа, ялангуяа харилцан ашигтай бизнесийн түншлэлд тулгуурласан харилцааг гүнзгийрүүлэх биш гэж үү. Гэтэл Монголд хөрөнгө оруулалт хийсэн олон Японы компани алдагдал хүлээн хохирох боллоо. Би эдгээр асуудлыг шийдэхийн төлөө чадлаараа хөөцөлдсөн боловч хүчин мөхөстөж шийдүүлж чадалгүй өнгөрсөн нь олонтаа.

Монгол орныг хөгжүүлэхийн тулд өнөөгийн монголчууд нэгэн үед Европ, Азийг дамнасан агуу Их эзэнт гүрнийг байгуулж байсан өвөг дээдсээсээ суралцах хэрэгтэй гэсэн итгэл үнэмшил надад байдаг. Чингис хаан хэмээх суут хүнээр зөвхөн бахархах бус, Чингис хаан ба түүний үр садын явуулж байсан бодлогоос сургамж авах хэрэгтэй. Тэр үеийн Монголын Эзэнт гүрний хөгжил цэцэглэл нь зөвхөн цэрэг зэвсгийн хүчээр олж авсан ололт амжилт байгаагүй билээ. Худалдааг чөлөөтэй явуулах, гаалийн тогтолцоог үр дүнтэй ашиглах, харийн иргэдийг албан тушаалд томилон мэдлэг чадварыг нь ашиглах, шашин шүтэх эрх чөлөөг хангах зэрэг бодлогын чанартай гайхалтай шинж чанарууд Монголын Эзэнт гүрний амжилтад нөлөөлсөн гэж боддог.

Нөгөөтэйгүүр Монголын Эзэнт гүрэн яагаад тийм амархан мөхсөн бэ гэдгээс ч суралцах нь өнөөгийн монголчуудад чухал. Цөөн үгээр хэлбэл, тэр шалтгаан нь ураг төрлийн эрх мэдлийн төлөөх тэмцэл буюу дотоодын зөрчил байсан. Мөн дотоодын энэхүү зөрчлийг ашиглах гэсэн гадны хүч ямагт дэргэд нь отож байсныг бүгд мэдэх биз ээ.

Хоёр орны харилцааг бүхий л салбарт өргөжүүлэн хөгжүүлэхэд чадах бүхнээрээ тус дэм болох, мэдлэг туршлагаа хоёр ард түмнийг ойртуулах, харилцан ойлголцлыг бэхжүүлэхэд зориулах хүсэл эрмэлзэл маань өөрчлөгдөхгүй

Монголын хүчирхэг эзэнт гүрнийг байгуулсандаа сэтгэл ханаж улс орны амгалан тайван байдал, эв нэгдлээс илүү хувь хүний эрх ашгийг дээгүүр тавьсан учраас нуран унасан байдаг. Монгол улс өнөөдрийнхөө хөгжлийн түвшинд сэтгэл ханаж улс орон, ард иргэдийнхээ эрх ашгийг умартан хувийн эрх ашгийг дээгүүрт тавин, дотооддоо эрх мэдлийн төлөөх тэмцлээ үргэлжлүүлсээр байвал хэзээ нэгэн цагт Монголын эзэнт гүрэнг мөхөөсөн алдаа давтагдах аюул тулгарах нь гарцаагүй. Монголын ухаалаг ард түмэн ийм байдалд хүргэх сонголтыг хэзээ ч хийхгүй гэдэгт миний бие итгэхийг маш ихээр хүсч байна.

Дээр дурдсанчлан, тун удахгүй миний хувьд япончуудын ярьдгаар "хоёр дахь” амьдрал минь эхэлнэ. Гэхдээ үүнийг зүгээр суун өдөр хоногийг өнгөрүүлэх үе бус, харин төрийн албанд зүтгэж байх хугацаандаа хийж амжаагүй олон ажлыг амжуулах боломж гэж би хувьдаа харж байна.

Мэдээж хийхээр төлөвлөж буй ажлууд маань тодорхой хэмжээнд Монгол орон, монголчуудтай холбоотой байх болов уу. Хоёр орны харилцааг бүхий л салбарт өргөжүүлэн хөгжүүлэхэд чадах бүхнээрээ тус дэм болох, мэдлэг туршлагаа хоёр ард түмнийг ойртуулах, харилцан ойлголцлыг бэхжүүлэхэд зориулах хүсэл эрмэлзэл маань өөрчлөгдөхгүй гэдгийг эцэст нь тэмдэглэе. Тийм ч учраас цаашид Монгол орон, монголчуудтайгаа нэг бус удаа эргэн учирна гэдэгт, мөн Монгол улсын хөгжил цэцэглэлтийн гэрч болно гэдэгт итгэлтэй байна.

Монгол орон, Монголын ард түмнийг тэнгэр ивээх болтугай.