BHP Billiton компанийн салбаруудын тархалтын зураг

"BHP Billiton” компанийн төв нь Австралийн Мельбурн хотод байрладаг бөгөөд менежментийн төв нь Английн Лондон хотод байдаг. Австралид байгуулагдсан, Англи-Австралийн хамтарсан олон улсын уул уурхай, газрын тосны компани юм.  Энэ компани нь 2011 оны төсвийн орлогоороо тэргүүлсэн дэлхийн хамгийн том уул уурхайн компани . Үүнээс өмнө 2011 оны хоёрдугаар сарын байдлаар, "BHP Billiton” компани зах зээлийн үнэлгээгээр дэлхийн гурав дахь том компани байсан юм.

"BHP Billiton” компани нь Австралийн "Broken Hill Proprietary” ( BHP )  компани  болон Англи- Голландын "Billiton” /PLC/ -ийн нэгдэх замаар 2001 онд бий болсон байна. Хоёр компани нэгдсэний үр дүнд давхар бүртгэлтэй компани болсон юм. Австралид бүртгэгдсэн "BHP Billiton” хязгаарлагдмал  компани  эрх тэгш санхүүгийн хувийг эзэлдэг бөгөөд Австралийн Хөрөнгийн биржид бүртгэлтэй, хөрөнгийн зах зээлийн үнэлгээгээр Австрали дахь хамгийн том компани юм.  Нэгдсэн вант улсад бүртгэгдсэн  "BHP Billiton” компани нь Plc Лондонгийн хөрөнгийн биржид бүртгэлтэй бөгөөд FTSE 100 Index–т багтдаг. 2013 оны есдүгээр сарын 23-ны байдлаар ойролцоогоор  £ 67.6 тэрбум /93.6 тэрбум ам.долларын/-ын үнэлгээгээр Лондонгийн хөрөнгийн биржид бүртгэлтэй ес дэх том компанид тооцогдож байгаа юм.

BHP Billiton компанийн ураны Олимпик Дам уурхай

"Billiton” компани

"Billiton” компани 1851 онд Индонезийн  Billiton (Belitung) арал дээрх цагаан тугалганы нөөцийг илрүүлснээс үүдэлтэй. Тэр цагаас хойш  "Billiton” нь хөнгөнцагаан, хром, манганы хүдэр болон хайлш,  нүүрс, никель, титан зэрэг ашигт малтмал, уул уурхайн салбар дахь дэлхийн гол үйлдвэрлэгч болсон байна. "Billiton” колмпани нь бас ихээхэн хэмжээний  зэсийн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл явуулж хөгжүүлсэн.

"Billiton”компанийн үүсгэн байгуулагдсан үе 1860 оны есдүгээр сард эхэлсэн ба Нидерландын Гааг хотноо хувьцаа эзэмшигчид нэгдэн уул уурхайн компани байгуулж байжээ. Хоёр сарын дараа тус компани Суматрагийн зүүн эрэг, Нидерландын Индонезийн бүлэг арлуудад Биллитон (Belitung) болон Бангка (Bangka) арлуудад ашигт малтмал олборлох эрх авсан байна.

"Billiton” компанийн анхны бизнес цагаан тугалга, хар тугалга Нидерландад хайлуулж эхэлсэн ба 1940-өөд оноос Индонез, Суринамд хөнгөн цагааны хүдрийн уурхай ажиллуулах болжээ. 1970  онд, "Shell” компани "Billiton” компанийн хувь эзэмшигч болсон бөгөөд энэ үед компанийн өсөлт хөгжлийн цар хүрээ эрчимжсэн байна. Голланд дахь цагаан тугалга, хар тугалга хайлуулах үйлдвэр 1990-ээд онд хаагджээ. 1970-аад онд "Billiton” компани Тайландад Thaisarco гэгддэг цагаан тугалга хайлуулах, боловсруулах компани, үйлдвэрийг эзэмшдэг байв. "Billiton” компанид офшор цагаан тугалга олборлох "Биллитон Тайланд Компани” ХХК  байсан ба  цагаан тугалганы үнэ буурсны  улмаас 1985 онд хаагджээ.

1994 онд Өмнөд Африкийн "Gencor”  ХХК  "Billiton” компанийн уул уурхайн хэлтсийн хувийг эзэмших болсон ба "Billiton” компани 1997 онд Gencor-оос татгалзсан. 1997 онд "Billiton” Plc FTSE 100 Index-т багтах  болсон юм. "Billiton” компани Йоханнесбургийн хөрөнгийн биржид бүртгэлтэй хамгийн том компаниудийн нэг хэвээр байсан.

1990-ээд оноос  "Billiton Plc” нэлээд өссөн байна. Өмнөд Африк, Мозамбикт хөнгөн цагаан хайлуулах, Австрали, Колумб-д никель олборлох үйл ажиллагаа, Өмнөд Америк, Канад, Өмнөд Африк дахь үндсэн металлын уурхай, Австрали, Колумби, Өмнөд Африк дахь нүүрсний уурхай ажиллуулж, түүнчлэн Бразил, Суринам, Австрали / хөнгөн цагаан/, Өмнөд Африк Улсад ашиг сонирхлоо тусгаж эхэлсэн юм.  2001 онд " Billiton Plc” компани  Broken Hill Proprietary Company Limited (BHP)-тэй нэгдэн ВНР Billiton компанийг байгуулах болсон.

Чили улс дахь зэсийн уурхай Escondida

"Broken Hill Proprietary” компани буюу BHP

"Broken Hill Proprietary” компани буюу BHP -ийн түүх Broken Hill мөнгө, хар тугалга, цайрын ордыг Өмнөд Австралид нээснээс эхэлнэ. BHP компани  төмрийн хүдэр, зэс, газрын тос, байгалийн хий, очир алмаз, мөнгө, хар тугалга, цайр, байгалийн бусад баялгийг хайх, илрүүлэх, олборлох үйлдвэрлэл явуулдаг, гангийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлээр  дэлхийд тэргүүлдэг байсан.

"Broken Hill Proprietary Company Limited” буюу BHP Co. Ltd 1885 онд анх байгуулагдаж байжээ. Австралийн Шинэ Өмнөд Уэльс мужид Брокен Хилл мөнгө, хар тугалганы ордод уурхайн үйл ажиллагаа явуулж, 1885 онд байгуулагдсан байна. 1885 оны наймдугаар сард "Broken Hill”-ийн бүлэг ордоос хамгийн анхны 48 тонн хүдрийг Мельбурн дахь хайлуулах, цэвэршүүлэх үйлдвэр рүү хүргэж байжээ. Уг компани дараа нь ган боловсруулах үйлдвэр, газрын тос, байгалийн хийн хайгуул явуулах болсон байна. 1960-аад онд Басс страйтын газрын тосны хайгуулд анхаарч эхэлжээ. Үүний дараа BHP янз бүрийн оффшор төслүүдэд төрөлжсөн салбар байгуулах болжээ. Папуа Шинэ Гвиней улсад "Ок Теди” зэсийн төсөл зэрэг хэрэгжүүлж эхэлсэн. Тус компанийн хамгийн амжилттай явж байсан үйл ажиллагаанууд нь Чили улс дахь аварга том Эскондида уурхайн 57 хувийг эзэмшигч болон Канадын Экати алмазны уурхайд олборлолт хийсэн явдал юм. Нью кастл гангийн үйл ажиллагаа хамгийн амжилтгүй болж ашиггүй болсноос 1999 онд хааж байжээ.

Канад дахь BHP компанийн очир алмазны Экати уурхай

"BHP Billiton” үүсгэн байгуулагдсан нь

2001 онд  "ВНР” компани "Billiton” компанитай нэгдэж эдүгээ дэлхийн 25 орны нутаг дэвсгэрийн зуугаад газарт үйл ажиллагаа явуулдаг, нийт дөч орчим мянган ажиллагсадтай, дэлхийн ашигт малтмал, уул уурхайн тэргүүлэгч компани болжээ. "BHP” болон "Billiton” гэсэн хоёр компанийг давхар бүртгэлийн зарчмаар нэгтгэснээр дэлхийн уул уурхайн салбарт эрчим хүч болон косжуулсан нүүрс, зэс, никель, төмрийн хүдэр, уран, мөнгө, титан зэрэг ашигт малтмалын борлуулалтаар тэргүүлэх байрыг эзэлж, газрын тос, байгалийн болон шингэрүүлсэн хий, очир алмазын чиглэлээр идэвхтэй үйл ажиллагаа явуулдаг байна.

2005 оны гуравдугаар сард "BHP Billiton” компани өөр нэг уул уурхайн компани болох Өмнөд Австрали дахь Олимпик Дам ордыг эзэмшигч "WMC Resources” компанийг авсан. 2006-2007 онд тус групп нийт 47,5 тэрбум ам.доллар, хүү болон татварын дараах бэлэн мөнгөний хэмжээ 15,6 тэрбум ам.долларт хүрч, 2007 оны наймдугаар сарын байдлаар тус компанийн зах зээлийн үнэлгээ 140,4 тэрбум ам.доллар болжээ.

"BHP Billiton” компани нь Рио Тинто компанийн хамгийн гол том өрсөлдөгч бөгөөд төмрийн хүдрийн олборлолтоос гол ашгаа олдог байна. 2007 оны арваннэгдүгээр сард өрсөлдөгч Рио Тинто компанийг худалдан авах санал тавьж байсан юм. Рио Тинто компанийн ТУЗ татгалзсанаар уг санал хүчингүй болж байсан удаатай юм. "BHP Billiton” компаниас дараах  үндэслэлийг тавьж байжээ. Yүнд уул уурхайн энэ хоёр том компани нийлснээр нийт 350 тэрбум ам.долларын эргэлттэй дэлхийд монополь компани болж, дэлхийн нүүрс, ган, төмрийн болон зэсийн нөөцийн бараг гуравны нэгийг атгана. Монополь компани болвол ашигт малтмалын дэлхийн зах зээлийн үнэд нөлөөлөх боломжтой, менежмент, маркетинг, зар сурталчилгаа гээд зардлын хэмнэлт хэдэн тэрбумаар, нийлж ажилласны ашигт бараг 30 тэрбум ам.долларыг хувьцаа эзэмшигчдээ хуваарилах боломжтой. Нэг улсад хоёр компанийн төлөөлөгчийн газрууд зэрэгцэн ажиллаж, ашигт малтмалын нөөцvvд нь нэг газарт тєвлєрч хамтарч олборлодог, аль аль нь Австралид тєвтэй, Их Британид бvртгэлтэй, Нью-Йорк болон Лондонгийн бирж дээр хувьцаагаа арилжаалдаг гэх мэтчлэн үргэлжилж байжээ.

BHP Billiton компанийн Австралийн Квийнслэнд мужийн нүүрсний уурхай

Удирдлагын баг

2002 онд "BHP Billiton” нэгдсэний дараа Brian Gilbertson корпорацийн гүйцэтгэх захирлаар томилогдсон. 2003 онд гүйцэтгэх захирлын үүрэгт ажил авсны ердөө л зургаан сарын дараа Gilbertson гэнэт буусан бөгөөд, түүнийг албан тушаалаас огцруулах шалтгаан бол удирдах зөвлөлтэй ойлголцож чадаагүй зөрчилдсөнөөс үүдсэн гэжээ. Gilbertson-ний дараа Chip Goodyear–ийг шинэ гүйцэтгэх захирал болгон зарлаж байсан бөгөөд тэрээр 2007 оны есдүгээр сарын 30-нд тэтгэвэрт гарах хүртлээ тэрхүү албаа гүйцэтгэсэн хэвээр байв. Goodyear-ийн залгамжлагч Marius Kloppers 2013 оны хоёрдугаар сарын 20-ний өдөр хүртэл ажилласан. Түүний дараагаар одоогийн гүйцэтгэх захирал Эндрью Маккензи томилогдсон бөгөөд Австралийн сонинуудад мэдээлснээр түүний цалин өмнөх удирдлагаас 25 хувиар багасах ба корпорацийн хувьд "хэмнэлтийн шинэ эрин” гэж онцолж байжээ. "BHP Billiton” корпорацийн гүйцэтгэх захирал Австралийн дундаж орлоготой иргэнийхээс 200 дахин их цалин авдаг гэсэн судалгааг зарим эдийн засагч гаргасан байна. Одоогийн захирал Эндрью Маккензийн цалин өмнөх хүнийхээсээ 25 хувиар бага байгаа нь компани ашигтай ажилласан жилд 12 сая ам.долларын цалин авахаар байгаа аж.

Бэлтгэсэн: Ч.Баттулга